In memoriam: onze Mehmet Űlger (1962-2017)
Honderden mensen namen gisteren in Schiedam diep bedroefd afscheid van Mehmet Űlger, ieder met bijzondere herinneringen. De sociaal bewogen journalist verdient een standbeeldje voor zijn strijd tegen kinderarbeid. P+ herdenkt een moedige en tegelijkertijd o zo zachtaardige redacteur.
In de vele toespraken tijdens de herdenkingsdienst in het Alevistisch Cultureel Centrum Rijnmond leerden verschillende werelden die Mehmet in zich verenigde elkaar kennen, in hun gemeenschappelijke verdriet.
Voor de Turkse gemeenschap in Nederland was hij de onverzettelijke aanklager van niet-democratische politiek in Turkije. Geboren als Koerd kwam hij op jonge leeftijd naar Nederland, waar hij besloot journalist te worden. Hij wist er het respect van vele Turkse organisaties in ons land mee te verdienen, op die van de Grijze Wolven na. Onthullingen over deze verborgen extreemrechtse organisatie leverden hem ernstige bedreigingen op.
Voor journalisten en organisaties als de FNV en Amnesty International streed hij tegen de onderdrukking van de meningsvrijheid. Hij wist de aandacht te genereren voor gevangen genomen en vermoordde collega’s. Vooral voor de journalistenvereniging NVJ zette Mehmet zich in, niet alleen door in conflicten over publicaties recht te spreken in de Raad voor de Journalistiek, maar ook door aanpalende verenigingen als Röportaj op te richten, die aandacht vroegen voor penibele situatie van vakbroeders in Turkije.
In het Persmuseum organiseerde hij een tentoonstelling met werk van Turkse cartoonisten. Geliefd was Mehmet door deze activiteiten niet bij de Turkse regering: een onschuldig fotootje met zijn smartphone bij een rechtszaal leidde tot een poging om hem voorgoed de toegang tot het land te ontzeggen. “Ik laat me niet intimideren”, was de reactie van Mehmet. Hij ging naar de rechtszaak en de dreiging met zes maanden cel waaide over.
Voor de duurzaamheidswereld verdient Mehmet een standbeeldje voor de wijze waarop hij bewees dat internationale richtlijnen en vrijwillige codes die kinderarbeid verbieden niet veel waard bleken te zijn op de hazelnootplantages in Turkije. Als redacteur van P+ publiceerde hij er over, samen met zijn vrouw Astrid van Unen, ook redacteur van ons duurzaamheidsplatform. Met zijn tweeën wisten ze eigenhandig afnemers van hazelnoten te bewegen de situatie te verbeteren, te beginnen bij Tony’s Chocolonely tot en met de grootste gebruiker van allemaal, het Italiaanse concern Nutella, bekend van de hazelnootpasta. In Turkije bezocht hij de eerste ‘Best Practices’ van hazelnootbedrijven die niet langer toestonden dat meegereisde kinderen hun school misten, vanwege de overlap van de plukperiode met het leerjaar.
Op tv verschenen documentaires over deze kinderen van de hazelnootpluk, gesymboliseerd door het meisje Zara. In P+ verschenen na de onthullingen de dialoog die in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) startte om tot verbetering van de situatie te komen. Dat proces is nog steeds gaande. Mehmet en Astrid plaatsen deze beweging in een groter perspectief, door samen de Indiase Nobelprijswinnaar Satyarthi te interviewen, wereldwijd bekend om zijn strijd tegen kinderarbeid.
In P+ publiceerde Mehmet in de loop der jaren een rijke verscheidenheid aan verhalen in het aandachtsgebied ‘People’; sociale kwesties dus. De stukken gingen over de positie van vluchtelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt, over islamitisch bankieren zonder rente te vragen, over biologische katoenteelt in Turkije, over Turkse ondernemers die het stadsbeeld van Amsterdam veranderen met hun bakfietsen, over veiligheid op straat door het inzetten van straatcoaches, over ‘zelfroosterende’ machinisten bij de NS, over MVO-beleid voor ZZP-ers, over het allereerste Broodfonds, zelfs een Special over ‘allochtone kanjers’. In voorbereiding is een P+ Special over recente ontwikkelingen in de kledingindustrie in Bangladesh. Het zijn enkele voorbeelden waarmee Mehmet sterk bijdroeg aan het praktisch maken van grote MVO-idealen. Zijn verhalen getuigden stuk voor stuk van een afgewogen oordeel, altijd fair en genuanceerd.
Enkele jaren geleden werd duidelijk dat hij getroffen was door een ziekte die zich niets aantrekt van eerlijkheid. Opnieuw werd zijn enorme moed op de proef gesteld en opnieuw ging hij zonder enig zelfbeklag de strijd aan. Op de door honderden mensen bezochte herdenkingsbijeenkomst werd duidelijk hoe verdrietig iedereen was dat Mehmet geen kans heeft gekregen om deze strijd te winnen.
Hij wordt vandaag in Turkije begraven, 55 jaar jong. Het is een hele droevige dag. We wensen Astrid, zijn dochter Havin en andere familieleden heel veel sterkte toe bij de verwerking van dit immense verlies.
Artikel van Mehmet Űlger over de resultaten van de publicaties over de hazelnootpluk