Om op impact te kunnen sturen moet een organisatie bereid te zijn te leren.  Dat stelt Marjelle Vermeulen van het Impact Centre Erasmus. De impact researcher schrijft dat in haar column naar aanleiding van het tienjarig bestaan. “Om het leervermogen van een organisatie te vergroten is geen financiële capaciteit nodig, maar strategische capaciteit. En juist dat leervermogen is belangrijk om op beoogde impact te kunnen sturen. Daar zit je kracht.”

Waarom is leervermogen zo belangrijk, is de vraag die Vermeulen in haar column stelt.“Wat als een fonds, instelling, bedrijf, culturele of creatieve instelling met grote financiële ruimte een impactonderzoek laat uitvoeren, maar dit niet gebruikt voor strategische besluitvorming? Dat is een pure verspilling van het geld. Dan is er een mooi impactonderzoek, dat op de plank ligt te verstoffen. Is dat dan impactgericht werken?"

Impactmeten is niet alleen voor grote organisaties weggelegd, schrijft Vermeulen. Juist niet, zelfs. Kleinere organisaties kunnen juist wendbaarder zijn. Zij zijn mogelijk in staat om sneller beslissingen te nemen en kunnen minder last hebben van bureaucratische barrières. Ze hebben de mogelijkheid sneller te schakelen om keuzes te maken die impactgericht werken bevorderen.

Negatieve impact ook meenemen

"Impact wordt daarnaast nog vaak gezien als het ‘bewijzen dat je bereikt wat je beoogt’. Een perspectief wat ik vanuit verantwoordings- en communicatiedoeleinden volledig begrijp. Maar impactgericht werken kan zoveel meer brengen dan dat. Want impact gaat juist niet om uitsluitend ‘bewijzen’ dat je als organisatie je positieve, bedoelde ambities hebt behaald. Sterker nog: inzicht in de vraag of je je positieve en bedoelde impact behaalt, is slechts het topje van de ijsberg. Want is het niet veel interessanter om inzicht te krijgen in je negatieve impact? In je onbedoelde impact? In de effecten die je niet had beoogd, maar klaarblijkelijk wel hebt? Wanneer je je ogen niet sluit voor de negatievere, en/of onbedoelde impact, is het mogelijk om je leervermogen te vergroten. Daar is geen financiële capaciteit voor nodig, maar strategische capaciteit. En juist dat leervermogen is belangrijk om op je beoogde impact te kunnen sturen. Daar zit je kracht."

Basis op orde hebben is geen impactmeten

"We komen regelmatig tegen dat ‘de basis op orde maken’ ook beschouwd wordt tot positieve impact maken. Zo rekenen organisaties zichzelf ten onrechte rijk. Er zijn voorbeelden te over. Het op orde hebben van de bedrijfsvoering (dubbelzijdig printen, afwasbare koffiemokken); betalen van minimumloon; zonnepanelen op het dak leggen, en een niet-discriminerend werkklimaat hooghouden. Het zijn allemaal aspecten in de bedrijfsvoering die belangrijk zijn, maar ze zijn gericht op do no harm; het zijn zaken die geen negatieve impact creëren. Het zijn randvoorwaarden waar elke instelling aan zou moeten voldoen. Pas wanneer partijen zich richten op de dingen waar zij met hun instelling positieve impact mee creëren, wordt verschil gemaakt."

"Samengevat: er zijn nog veel misvattingen rondom impact. Wanneer daar oog voor is, kunnen organisaties impactdenken, -meten en -sturen optimaal benutten. Het belangrijkste hierbij is te beseffen: impact draait om strategische capaciteit. En dat is de bereidheid te willen veranderen, aanpassingen te kunnen doen, en daarmee de wereld een beetje mooier, humaner, kleurrijker en inclusiever te maken."

Dr. Marjelle Vermeulen is Impact Researcher bij het Impact Centre Erasmus