Minister Kaag voor Buitenlandse Handel verwacht dat het kabinet dit najaar besluiten gaat nemen waarbij het bedrijfsleven verplicht duurzaam moet gaan ondernemen. Dat zei ze bij de overhandiging van een verklaring van bijna 250 ondernemingen, die graag willen dat de Sustainable Development Goals  (SDGs) een praktische leidraad worden bij de corona-herstelplannen. Oud-premier Balkenende overhandigde het document aan Sigrid Kaag, die kans maakt de eerste vrouwelijke premier van Nederland te worden, nu zij zich gaat melden als lijsttrekker voor regeringspartij D66.

Al vanaf de eerste financiële steun aan bedrijven in de coronacrisis klikt de roep om hier duurzame voorwaarden aan te verbinden. P+ opende de discussie: maken we niet net als in de jaren ’80 de fout om ‘verloren industrie’ zoals de bouw van gigantische zeeschepen met belastinggeld overeind te willen houden? Enkele dagen later verscheen een artikel in de Volkskrant met de oproep om bedrijven die in Nederland geen belasting betalen ook geen Nederlandse coronasteun te geven. Vorige week vroegen duurzaamheidsdeskundigen zich af of de 250 ondernemingen die geen gegevens verstrekken over hun (duurzaamheids)beleid en dus niet transparant zijn wel steun van de samenleving verdienen.

Aan deze discussie wordt nu een positieve draai gegeven door oud-premier Balkenende, die al enkele jaren de Dutch Sustainable Growth Coalition (DSGC) aanvoert, de organisatie van 8 Nederlandse multinationals (AkzoNobel, DSM, FrieslandCampina, Heineken, KLM, Philips, Shell en Unilever). Binnen enkele dagen wist hij deze groep uit te breiden door samenwerking met VNO-NCW, MVO Nederland, Global Compact Nederland en de Nederlandse Vereniging van Banken. Bij elkaar ondertekenden meer dan 250 onderneming de verklaring ‘Dutch businesses endorse sustainability in COVID-19 recovery’. 

Een enthousiaste Balkenende ziet in de SDGs een ‘gerichte methode’ om keuzes te maken: “Bij de besteding van het geld uit de grote herstelfondsen die nu worden ingericht, kunnen de Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties leidraad zijn. Ik ben blij verrast dat binnen een paar dagen zoveel Nederlandse bedrijven zich achter de verklaring hebben gesteld. En het aantal aanmeldingen loopt nog steeds door. Dat wijst op een enorm commitment voor duurzaam herstel en een betere samenleving.”  

Ook minister Kaag verwacht dat met SDGs ‘welvaart en welzijn’ kan worden gecreëerd.  Bij de overhandiging aan haar van de verklaring in Nieuwspoort: “SDGs geven antwoord op de vraag hoe wij willen omgaan met de planeet. Maar ook het verdienvermogen (van het bedrijfsleven, red.) is goed verankerd. Dat is het slimme. De SDG’s geven hoop met een richting.”

Maar wat nu met de eerdere oproepen om de bedrijven die willens en wetens niet duurzaam wilden opereren, geen rekenschap wilde afleggen over hun maatschappelijke rol, maar wel in de rij stonden voor coronasteun van de overheid?  

Daarnaar door P+ gevraagd zei Kaag: “Transparantie is niet alleen dat je je eigen bedrijfsgegevens verklaart. Het gaat er ook om dat je de andere partijen in je keten hierin betrekt. Het kabinet komt dit najaar met een brede evaluatie, van sector tot sector. Vrijwilligheid is niet altijd meer voldoende. We zullen een set opties nagaan, van vrijwilligheid tot verplichtingen. En dus wetgeving. We willen niet meer terugvallen in de oude reflexen. Maar omdat het heel zwaar is, verplicht dit de overheid wel om te helpen meedenken hoe het wel kan.”

Met de groep ondernemingen van Balkenende zit het wel snor. Zij willen zelf ‘substantieel bijdragen aan het duurzame herstel en samen met de Nederlandse en Europese overheid investeren in een schone en inclusieve economie’. 

In de verklaring vragen de bedrijven aan de Nederlandse regering drie zaken:
1. Steun aan de EU Commissie in haar voornemen de EU Green Deal op te nemen als kernelement van het EU-herstelplan,
2. Inzet voor investeringen uit het Europese herstelplan die bijdragen aan het realiseren van de SDGs,
3. Zorg dat het Nederlandse Klimaatakkoord overeind blijft staan en indien mogelijk zelfs versneld wordt uitgevoerd door aanvullende investeringen. 

De groep ondernemingen kijkt niet terug naar de coronasteun van de overheid. “De economische steun van overheden en financiële instellingen aan bedrijven die door de pandemie zijn getroffen, is op de korte termijn essentieel geweest. Voor het lange termijn verdienmodel van onze economie is het van belang om op de middellange termijn te investeren in duurzame oplossingen. Wij moedigen sterk aan om het Europees Herstelfonds te gebruiken voor substantiële investeringen op het gebied van de benodigde infrastructuur voor de energietransitie, circulaire economiemodellen, capaciteitsontwikkeling, schonere mobiliteitsoplossingen (inclusief schone brandstoffen), nature-based solutions, herstel van ecosystemen en regelingen om de vraag naar koolstofarme producten te stimuleren. Investeringen die voortvloeien uit de EU Green Deal (zoals het EU Sustainable Europe Investment Plan en het Just Transition Fund), ondersteund door onder meer de EU Sustainable Finance Strategy, kunnen als katalysator dienen voor de mobilisatie van het benodigde publieke en particuliere kapitaal. “

In andere landen, zoals Engeland, Duitsland en Frankrijk, heeft het bedrijfsleven eerder een vergelijkbare verklaring uitgegeven. Het Nederlandse bedrijfsleven versterkt deze internationale beweging. Opmerkelijk is dat Global Compact vorige week een wereldwijde streaming conferentie organiseerde, waaraan maar liefst 14 duizend (!) mensen deelnamen, die met de tijdzones mee inlogden om te kunnen deelnemen aan een discussie over de rol van het duurzame bedrijfsleven bij het herstel van de wereldeconomie. 

Download van de Nederlandse verklaring van de brede coalitie van bedrijven (PDF)

Download van de officiële Engelstalige verklaring van de brede coalitie van bedrijven (PDF)