Twee jaar geleden begon het Museon aan de voorbereiding voor de tentoonstelling. Met dank aan het meldpunt van de PVV moesten er tijdens de opening van ‘Polen, onze buren’ extra stoelen bij. Rapper mr. Polska verzorgde de muziek.

Vreemd. Wanneer wij nu aan Polen denken, is de eerste gedachte die opkomt een meldpunt voor klachten over Polen en andere Oost-Europeanen. In werkelijkheid zouden de tuinders van het Westland de supermarkten niet meer kunnen bevoorraden, zonder de werkkracht van Polen. Alleen al in Den Haag wonen er inmiddels 20.000 tot 30.000, zo vertelde de Haagse wethouder Marnix Norder. Zonder Poolse hulp geen komkommers in de Albert Heijn.

Ook vreemd: weinig mensen weten dat er al duizend jaar lang handelsbetrekkingen tussen Nederland en Polen bestaan. Graan en hout werden uit Polen gehaald. Onze grote handelssschepen werden ermee gebouwd. Het woord ‘mast’ is zelfs van Poolse afkomst. De grachtengordel van Amsterdam werd gebouwd op Poolse palen. Niet de specerijenhandel op Indië, maar de graanhandel bracht ons de Gouden Eeuw. Naast graan en hout werd ook ijzer, koper en amber uit Polen geïmporteerd.

Omdat Den Haag zoveel representanten van de ‘nieuwe golf gastarbeiders’ telt, begon het Museon in de residentiestad twee jaar geleden aan de voorbereidingen voor een tentoonstelling. Onbekend maakt onbemind, daarom wilden de makers van deze expo ons geheugen eens even opfrissen. Wat weten wij hier eigenlijk van Polen? Jongeren kennen vast de rapper Mr. Polska, die net een nieuw album uitbracht, met in de titel een typisch Nederlands woord: ‘Waardevolle Gezelligheid’. Maar is het bij deze groep nog bekend dat er nog niet zo lang geleden een Poolse paus was, Johannes Paulus II? Weten we nog dat de vakbondsleider Lech Waleswa met Solidarnosc een van de leiders was die het communistische bewind ten val bracht? Misschien de jongeren niet eens meer. Maar is het alle 50-plussers bekend dat madame Curie afkomstig was uit Polen? En de astronoom Copernicus?

Weet een Groninger dat het in het telefoonboek van Limburg wemelt van de Poolse namen? De huidige immigratiegolf is namelijk niet de eerste. Al vanaf het begin van de twintigste eeuw kwamen Polen naar Nederland. Eerst om in de mijnen in Limburg te werken. Later, na de Tweede Wereldoorlog bleven veel Polen, die hielpen bij de bevrijding van Nederland hier. Ze trouwden met Nederlandse meisjes en stichtten een gezin. Tijdens de communistische periode vonden veel Polen hier onderdak.

Weinig tentoonstellingsmakers hebben zoveel geluk als die van het Museon. Pal voor de opening een internationale rel over een meldpunt van de PVV. Dat betekent een overvolle opening en landelijke media-aandacht. Pow-nieuws verslaggever Rutger Castricum filmde de aanwezigen bij de opening met de hamvraag of Polen echt wel zulke aardige mensen zijn. Zo te zien wel.

Het museum wil door op deze ingeslagen weg. Hoofd Marketing & Communicatie Eric van Dooren maakt duidelijk dat het Museon de huidige aandacht voor techniek en wetenschap in de nabije toekomst meer laat opschuiven naar sociale geografie. Daarmee wordt bedoeld: de manier waarop de mens de aarde inricht. We kunnen dus meer actuele onderwerpen verwachten, zoals globalisering, duurzaamheid, veiligheid, gezondheid, klimaatverandering en natuurlijke en culturele diversiteit. Van Dooren: “Den Haag is een VN-stad, vol met internationale instituten, ook op het gebied van vrede en recht. Noem een relevant maatschappelijk onderwerp, en er is in deze stad en in dit land kennis aanwezig.”

Het Museon hoopt zo op termijn het aantal bezoekers van 170.000 omhoog te brengen naar de 200.000 per jaar. Het museum is populair bij scholen: ongeveer een kwart van de belangstellenden komt in schoolverband. Dat is ook voor een nadere kennismaking met onze ‘buren’ de Polen een goede zaak. Kinderen leren op deze manier al heel snel hoe een politieke partij een verwrongen beeld van de werkelijkheid kan oproepen, om op deze wijze stemmen te verzamelen.

De tentoonstelling loopt door tot en met oktober. Het Museon is gevestigd in Den Haag, aan de Stadhouderslaan 37.

Meer over de tentoonstelling ‘Polen, onze buren’ in het Museon