Het ministerie van Economische Zaken en Nyenrode Business Universiteit zijn gezamenlijk partner van P+ geworden. Ze maken het de redactie mogelijk een diepgravende serie over Transparantie te maken.

In deze serie artikelen worden grote vraagstukken behandeld, waar bedrijven mee worstelen wanneer ze open communiceren over hun bedrijfsvoering. Zo’n dilemma is bijvoorbeeld de vraag: tot hoe ver ga je met het verstrekken van informatie? Wanneer maak je concurrenten niet onnodig wijzer, waardoor je een voorsprong zou kunnen verliezen?

De casus luidt: Een goed geïntegreerd jaarverslag communiceert zo transparant mogelijk over de stand van zaken binnen een bedrijf, maar de concurrent leest mee, dus lopende innovaties moeten nog even onder binnenskamers blijven.

In het nieuwste nummer van P+ wordt deze vraag besproken met directeur duurzaamheid Fokko Wientjes (1963) van DSM.  Ook hij geeft aan dat er grenzen zijn op het gebied van transparantie bij dit chemieconcern, dat al jaren inzet op  duurzamere producten en oplossingen als alternatieven voor bestaande. “Daar moet je een goede balans in vinden, stelt Wientjes.”

Wientjes in P+: “Als het om echt concurrerende informatie gaat, dan praat je daar niet over. Niet alle innovaties belanden in het jaarverslag, zolang ze nog niet naar de markt gaan, want we willen de concurrent in dit stadium niet wijzer maken. Zolang het nog grote businessplannen zijn, praten we daar niet over. We hebben allerlei uitvindingen in ontwikkeling, die we niet bespreken totdat we er een patent op hebben. Dat is een principe dat iedereen hanteert.”

DSM omarmt het streven naar transparantie volledig, benadrukt Wientjes, want het wordt ook beloond. Hij noemt het voorbeeld van de Olympische Spelen in 2008 in China, waar verschillende fabrieken werden stilgelegd om een zo schoon mogelijke lucht te creëren. “Wij konden blijven produceren, omdat onze standaarden wat betreft uitstoot wereldwijd hetzelfde zijn. Dus dat was voor ons gunstig, en dan zie je het voordeel van transparantie. Die zorgt voor schijnwerpers. Transparantie dwingt naleving van normen af. Hoe meer macht een bedrijf krijgt, hoe meer verantwoordelijkheden. Daarom is transparantie zo belangrijk, het helpt bij het creëren van een level playing field.” Wientjes doelt op het rechtvaardigheidsprincipe, waarbij alle spelers het spel spelen volgens dezelfde regels.

Bedrijven die ondervraagd worden staan op de Transparantiebenchmark, de lijst die het ministerie van Economische Zaken elk jaar opstelt, om aan te geven welke bedrijven het meest open zijn over hun bedrijfsvoering. In 2012 won DSM de Kristalprijs, in 2013 ontving het de Innovatieprijs voor het meest innovatieve jaarverslag. In 2014 stond het bedrijf op de zestiende plaats en dit jaar zakte het nog een plaatsje naar beneden. AkzoNobel is winnaar van 2015. “Waarom dat is gebeurd, weet ik niet”, zegt Fokko Wientjes. “Zijn we dan zo zwaar ingehaald? Of zijn er dan toch weer andere normen?”

DSM zit hoe dan ook nog in de kopgroep van de eerste twintig beursgenoteerde bedrijven. Wientjes twijfelt niet aan de ernst van de TB. “De ene keer ligt het accent hier op en de andere keer daar op. Onze pagina ‘What still went wrong’, waarin we zaken beschrijven waar we niet trots op zijn, scoort altijd heel hoog. Maar wij laten een minder diepe audit uitvoeren dan sommige andere bedrijven. Misschien dat dit meespeelt.” Tevreden met de plek op de ranglijst is hij geenszins. “Wij vinden dat wij in alle opzichten een transparant bedrijf zijn, dus we horen niet in de middenmoot thuis. Maar er zijn meer benchmarks en je kunt als bedrijf niet op alle benchmarks even hoog scoren.”

Bij elk artikel in deze serie zet hoogleraar André Nijhof van de Nyenrode Business Universiteit het onderwerp in een breder perspectief. “Hoe meer innovaties gedeeld, hoe sterker de ontwikkeling”, is zijn stelling.  Hij wijst er bovendien op dat bedrijfsgeheimen niet alleen technisch van aard zijn. “Daarnaast denk ik dat innovaties meer zijn dan alleen techniek; het gaat ook om de sociale en ecologische aspecten. En daarvan denk ik: hoe meer je informatie deelt, hoe sterker de ontwikkeling.”

De opvattingen over wat je wel en niet met je concurrent deelt, bestaan al langer, zegt Nijhof. “Ik herinner me nog een ontmoeting met autobandenfabrikant Vredestein, die me de term reverse engineering uitlegde: het ontrafelen van een nieuw product zonder de beschikking te hebben over de bouwplannen. Zodra een fabrikant een nieuwe autoband op de markt brengt, kopen alle concurrenten ‘m om uit te zoeken wat voor engineering er achter zit. Dit idee klinkt ook een beetje door in het interview, de angst voor de concurrent.”

Nyenrode en P+ zullen het partnerschap ook benutten om de aandacht te vestigen op de mogelijkheid een Nyenrode MBA in duurzaamheid op te bouwen. Verdieping in duurzaamheid en innovatie kan bij Businessuniversiteit Nyenrode nu ook in modules, die samen opbouwen tot een volledig Executive MBA, door afzonderlijke modules te stapelen. Met André Nijhof als kerndocent behandelen deelnemers in zes maanden drie blokken van twee dagen; een studiebelasting van 10 tot 12 uur per week. Thema’s van deze module ‘Duurzaamheid en Innovatie zijn onder andere ‘Duurzaamheid als kansen in business bezien en benutten’ en ‘Duurzaam leiderschap bij veranderen’. Na het succesvol schrijven van een paper ontvangen deelnemers een erkend certificaat op MBA-niveau. Studiekosten zijn fiscaal aftrekbaar. Voor meer info mailen met: MMBA@Nyenrode.nl of bel: 0346-291001

Website Transparantiebenchmark ministerie van Economische Zaken

Website Nyenrode MBA in modules