P+ Special: Jaarlijks duizenden afgedankte zonnepanelen gered
Provincies kunnen initiatieven als deze een goede start geven, zo blijkt uit de P+ Special ‘Succesvolle circulaire coalities’. Regionale initiatieven krijgen in provincies als Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant personele en financiële ondersteuning. Tal van deze coalities blijken nu al op te schalen naar interprovinciaal of landelijke niveau.
Deze uitgave kwam tot stand in samenwerking met het duurzame wetenschapsnetwerk Het Groene Brein en de provincie Noord-Holland.
7000 afgedankte zonnepanelen per jaar
Het netwerk ‘Fair Solar’, opgezet door de provincie Zuid-Holland, ontdekte dat in 2019 een kleine 7000 afgedankte panelen in Nederland ingezameld werden via gemeentelijke afvalpunten. Zonder ingrijpen zouden ze afgevoerd worden naar de cementindustrie. Deze ontvangt een financiële bijdrage voor de verwerking van de vermalen panelen in cement. Ook nog uitstekend functionerende panelen gaan zo de betonmolen in. Als resultaat van een circulaire coalitie bestaat er vandaag echter een goed functionerende keten van bedrijven en afnemers die de zonnepanelen een tweede leven geeft. De P+ Special toont het jonge bedrijf Refurn in Apeldoorn in actie. Refurn bouwde een speciale wasstraat om de panelen schoon te maken.
Directeur Vincent de Graaf vertelt dat hij 150 zonnepanelen per dag kan verwerken. In P+: “Na het schoonmaken worden alle afzonderlijke fotovoltaïsche cellen van een paneel doorgemeten. We hebben hiervoor een gesloten meetkast die de zon nabootst. Zelfs de kleinste beschadigingen in de cel komen zo in beeld. De apparatuur toont ook de ‘restwaarde’ van de panelen. Soms is deze nog hoger dan ‘af-fabriek’ waarde.”
60 partijen oogsten sloopmaterialen
De provincie Noord-Holland bouwt op haar beurt succesvol aan een coalitie ‘Circulair oogsten’ van sloopmaterialen uit de bouw. Wat begon met sessies waar niet meer dan 20 mensen op afkwamen, is nu uitgegroeid tot een netwerk van meer dan 60 partnerorganisaties. De afspraken over ketensamenwerking en het toepassen van circulaire sloopvoorschriften zijn vastgelegd in een ‘circulaire deal’. Deze is ondertekend door 45 partijen.Ketenaanjager Fanauw Hoppe van de provincie Noord-Holland heeft nu bijna alle gemeentes in Noord-Holland-Noord in de coalitie gebundeld. In de P+ Special vertelt hij: “We verkennen ook samenwerking met de Metropoolregio Amsterdam. Die strekt zich uit van Almere tot Heemskerk. De coalitie groeit dan de provincie uit. Negen maanden na het ondertekenen van een circulaire deal, hebben we inmiddels 25 projecten in ontwikkeling en uitgevoerd. Ik durf wel te zeggen dat er nergens in Nederland zoveel circulaire sloopprojecten draaien als in deze regio. We gaan nu een document opstellen waar ook in de rest van Nederland behoefte aan is. Best uniek, als je bedenkt hoe het begon.”
"Je wil opschalen"
De P+ Special onderzoekt de succesfactoren van zulke circulaire coalities en -ketens. Wetenschappers als oud-minister prof. dr. Jacqueline Cramer delen hun persoonlijke ervaringen. Cramer helpt mee in het verduurzamen van de betonsector en de staal in bouwsector. In P+ geeft ze geleerde lessen door: “Construeer de coalitie zo dat deze kan groeien. Je kijkt hoe je die coalitie steeds groter kan maken. Deze moet ook dynamisch zijn, zodat je kunt verbreden om dat wat aan vernieuwing nodig is ook te kunnen toevoegen. Uiteindelijk wil je opschalen. Die coalitie moet zich in principe steeds meer vermenigvuldigen, totdat het doel is bereikt. Dan zet de coalitie zichzelf weer uit.”
In de P+ Special adviseren ook andere wetenschappers van Het Groene Brein hoe circulaire coalities succesvol kunnen worden. Dat is zeker niet door met heel veel partijen te gaan ‘polderen’, stelt Cramer. Ook in de provincies blijkt dat een succesvolle coalitie start met een kleine kopgroep van enthousiaste partijen.
Verder lezen en gratis download van deze 15 pagina’s tellende P+ Special ‘Succesvolle circulaire coalities’. In de Special zijn tal van links te vinden die verwijzen naar wetenschappelijke onderbouwing van de adviezen.