Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Oosterwold in aanbouw
Oosterwold in aanbouw
08 februari 2019

Unieke stadslandbouw Almere in gevaar

De wereldberoemde stadslandbouwwijk Oosterwold in Almere dreigt tot een abrupte stop te komen. Meer dan duizend toekomstige stadsboeren werden deze week met een onverwacht hoge prijsstijging van de landbouwgrond geconfronteerd. Een bewonersgroep wees het gemeentebestuur vervolgens op de Almere Principles, die tien jaar geleden mede door McDonough en Braungart (Cradle to Cradle) werden geformuleerd. Daarin werd als leidend principe voor de combinatie van stad en natuur gekozen. Volgens de stadsboeren maakt de verdubbeling van de prijs dit fundamentele uitgangspunt in praktijk onmogelijk. De verhoging is met onmiddellijke ingang ingegaan.

Uit heel de wereld komen belangstellenden in Oosterwold kijken, de unieke stadslandbouwwijk van Almere. Nergens anders bepalen bewoners zelf hoe zij willen wonen en hoe zij hun wijk samen inrichten. De grote kavels moeten verplicht worden gebruikt voor het verbouwen van voedsel zoals groenten of nutsbomen, zoals appels en noten. Als de oogst te groot is, worden producten aan andere stadsbewoners verkocht.

Deze week ging de prijs van deze unieke landbouwgrond echter onverwacht omhoog van 42 euro naar 74 euro per vierkante meter. Dat lijkt nog steeds een laag bedrag, maar bewoners moeten 8 vierkante meter landbouwgrond kopen om 1 vierkante meter woning te mogen bouwen. Bovendien moeten ze zelf wegen en straatverlichting aanleggen, hun eigen afvalwater schonen met een helofytenfilter, een waterberging uitgraven, de grond bouwrijp maken en tal van verplichte onderzoeken doen, zelfs naar archeologische resten in de bodem. De kosten hiervan blijken in praktijk sterk op te lopen. Sommige pioniers onder de Almeerse stadsboeren bouwden daarom eigenhandig hun huis, om hun ideaal toch te kunnen realiseren. 

Op de eigen Facebookpagina van de Oosterwold-gemeenschap heerste de hele week ontzetting, vooral onder toekomstige bewoners die nog middenin de langdurige procedure zitten om een stuk grond te mogen kopen. Zij moeten per direct de nieuwe prijs gaan betalen, waardoor voor velen het beoogde bouwplan onbetaalbaar is geworden. Op Facebook meldde zich een stadsboerin-in-spe die eind vorige week een brief had gekregen met toestemming om te gaan bouwen, maar deze pas na het weekend ondertekend op de bus wilde doen. De prijsverhoging werd echter op maandag in een nieuwsbrief van de ‘gebiedsregisseur’ bekend gemaakt, waardoor zij nu toch in de groep valt die geconfronteerd wordt met een bijna-verdubbeling van de kosten.

Bewoners zijn bang dat de uitgangspunten van Oosterwold door de prijsverhoging in gevaar komen. Ter compensatie van een kleinere kavel en dus een veel kleiner huis zouden toekomstige stadsboeren hun toevlucht kunnen nemen tot een combinatie van tiny houses met ‘vergunningsvrije schuurtjes’. Daarmee zou het ideaal van een ‘open natuurlandschap in de stad’ echter in het gedrang komen.

In het eerste gesprek van toekomstige bewoners met Maaike Veeningen, de wethouder van Almere, werd teruggegrepen op de tien jaar geleden geformuleerde 'Almere Principles', onder leiding van de toenmalige wethouder Adri Duivesteijn: ‘Mensen maken de stad’. Bewoners willen dat de gemeente deze fundamenten als toetsteen voor het nieuwe prijsbeleid gebruikt. 'Principe 3' kan beschouwd worden als de geboorte van de wijk Oosterwold: “Combineer stad en natuur. Om de stad betekenis te geven, zullen wij bewust streven naar unieke en bestendige combinaties van het stedelijke en het natuurlijke weefsel, en naar een verhoogd besef van de menselijke verbondenheid met de natuur.”

Omdat vooral lagere inkomensgroepen door de prijsverhoging buiten de boot dreigen te vallen, is ook Principe 1 in het gedrag gekomen. “Koester diversiteit. Om de stad te verrijken, erkennen wij diversiteit als een bepalend kenmerk van robuuste ecologische, sociale en economische systemen. Door op ieder terrein diversiteit te waarderen en aan te moedigen, zal Almere gedijen als een stad die rijk is aan variatie.”

De verhoging van de grondprijs kwam tot stand op basis van een taxatierapport van het Rijksvastgoedbedrijf, de eigenaar van de beschikbare landbouwgrond. Deze taxatie zou 'marktconform' zijn, wat een vreemde uitspraak is voor een gebied dat met geen enkele andere plek op deze planeet te vergelijken is. Over de prijsverhoging beslist echter niet alleen de gemeente Almere, maar ook de aanpalende gemeente Zeewolde, de provincie Flevoland en het Waterschap Zuiderzeeland. De plaatselijke gemeenteraadsfracties van D66 en VVD hebben inmiddels aan het college van B&W gevraagd wat de rol van de gemeente Almere in dit bestuurlijk overleg is geweest. Onder de bewoners gaan stemmen op om een hertaxatie aan te vragen, waarbij de bijzondere situatie in Oosterwold wordt meegewogen.

Een van de pioniers van het eerste uur, Marien Abspoel, schreef een analyse die door tientallen andere Almeerse stadsboeren bijzonder werd gewaardeerd. Sommige bewoners vrezen dat projectontwikkelaars nu hun kans zullen grijpen en projecten in de markt gaan zetten die lijken op gewone Vinexwijken, aangevuld met een gezamenlijk kippenhok of boomgaardje.

De prijs van kwaliteit van Oosterwold, het artikel van stadsboer Marien Abspoel.

 

Downloads

Meer info download je hier:

Boek over de Almere Principles (438 kb)