Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
De Straatboer Christiaan Kuipers
De Straatboer Christiaan Kuipers
23 augustus 2020

Straatboer: 1 kilometer bedrijvenpark om op te eten

Een kilometer aan hekwerk in een bedrijvenpark waar bonenstaken omhoogklimmen, tomatentrossen rood kleuren en zonnebloemen het steriele grijs opvrolijken. In Hessenpoort in Zwolle realiseert ‘Straatboer’ Christiaan Kuipers dit jaar een unieke eetbare tuin. De medewerkers van de bedrijven gaan er in hun pauze graag even langs. Niets is zo lekker als een vers geplukt snoeptomaatje.

Het is heel bijzonder wat ‘De Straatboer’ doet, zeker wanneer je al die rapporten kent die geschreven zijn over het vergroenen van bedrijvenparken. Zielloze grijze gebieden zijn het, met hooguit wat steriele grasmatten. Grote natuurorganisaties die zich samen met grote ondernemersorganisaties mooie doelen stelden, waar vervolgens niets meer over werd vernomen. Wetenschappers uit Wageningen bogen zich ook over verduurzaming van die duizenden kilometers aan onbenut grondoppervlak. Vele adviezen volgden. Maar waarom gebeurt er niets? Vanwege problemen die er nooit waren, zoals angst dat een beschermde diersoort zich op het terrein gaat vestigen, waardoor vrachtwagens niet meer uit mogen rijden?

Hoe kreeg Kuipers het voor elkaar om van zijn woonstad Zwolle bij vijf enorme bedrijven toestemming te krijgen om aan de binnenkant van het hekwerk eenjarige groenten en bloemen aan te planten? “Ik heb het gewoon gevraagd”, is zijn ontnuchterende antwoord. “Ze vonden het een leuk idee. Ik mocht meteen gaan planten.”

En zo inspecteert hij het bedrijfsterrein van DHL, wanneer rangeerder Berry de Graaf zijn vrachtwagen stopt en zich uit de cabine laat zakken. Hij heeft een papieren boterhamzakje bij zich. De Graaf weet al precies waar de tomatenstruiken staan die het beste zijn aangeslagen en begint te plukken. “Ik doe dit zeker twee keer per week”, glundert hij. Alleen hij? “Nee, ik ken meer collega’s die hier in de pauze even langslopen. Nee, dat deden ze vroeger nooit. Waarom zou je?” Wat heb je hier ook anders te zoeken? Er liggen alleen betonnen klinkers, zo ruim bemeten dat er minstens vier kolossale vrachtwagens probleemloos naast elkaar kunnen parkeren.

Met zulke goede afspraken met de bedrijven in bedrijvenpark Hessenpoort kun je Christiaan Kuipers geen ‘guerrilla gardener’ noemen, ook al werkt hij voor vier dagen in de week bij ‘actieorganisatie’ Urgenda van Marjan Minnesma. Sterker nog: hij vindt de eerste oogst ‘eenjarigen’ zo tegenvallen, dat hij volgend jaar liever wat lage fruitboompjes zou willen aanplanten, in de strook kale grond langs de hekken. “Het is een slecht bonenjaar”, weet hij. “Eerst al die regen in het voorjaar, toen die droogte. Ik heb al van kinds af aan in Friesland een eigen moestuin gehad, maar zo slecht heb ik het nog nooit meegemaakt.” 

Hij begeleidt wat klimbonen die er wel zin in hebben langs de zwarte stalen stijlen van het hek. Ze staan nog in bloei, met kleine rode knoppen. “Mensen vragen zich verbaast af: hebben bonen zulke mooie bloemetjes? We staan echt aan het begin van bewustwording. Waar komt ons eten eigenlijk vandaan? Hoe groeit het? Kan het ook in de stad groeien?”

Pionier Kuipers realiseert zijn activiteiten met een klein budget. De Stichting DOEN is zijn belangrijkste donor, ‘maar ik ben daar het kleinste jongetje van de klas’. Kuipers kan van de subsidie een dag per week werken, maar heeft het in praktijk drie dagen per week druk. DOEN zet alle kaarten in op een versnelde eiwittransitie in Nederland, van dierlijke naar plantaardig voedsel. ‘De Straatboer’ is voor DOEN dan ook een van de vele experimenten, een test om te zien hoe reacties uit de samenleving zullen zijn. Verdient dit initiatief landelijke opschaling? Het is dan ook niet toevallig dat Kuipers overal klimbonen plant, die een belangrijke bron van eiwitten zijn. Ook hij wil graag weten of mensen ‘een maaltje’ mee naar huis nemen. “met een paar van die dikke bonen heb je al snel een portie hoor”, weet hij. “Ik heb thuis een tuintje van zes tot acht vierkante meter en als je ziet wat ik daar allemaal van af haal…”

De gemeente Zwolle stelde ook een klein budget beschikbaar, vooral om een niet goed functionerend kunstwerk op het Lubeckplein voor het stadskantoor te revitaliseren. Merijn Vrij realiseerde alweer enkele jaren geleden een iglo-achtige vorm van staal en takken, met bloembakken er onder. Een prachtig natuurlijk statement, maar de kers op de taart ontbrak. Goed onderhouden plantenbakken, die van zijn object een levend groen kunstwerk maken. Na de ingrepen van de Straatboer is het wel een koele beschaduwde oase op hete zomerdagen geworden en ’s avonds een plek waar je in een stuk stad met veel steen de privacy van een parkje kunt vinden. Er liggen nog een stapel drinkbekers en blikjes van de vorige avond op de banken te slingeren. Peuken op de grond. Dat is wat minder, maar wel een bewijs dat de plek nu in gebruik is genomen.

Kuipers, die in Groningen biologie en ecologie studeerde met twee masters energie- en milieukunde, inspecteert ook hier de oogst. Alleen goed verstopte boontjes hangen er nog aan te takken. Ook dat ziet hij als een goed teken. “Het is juist de bedoeling dat mensen hier plukken. Ik heb overal bordjes opgehangen. Neem dit mee”, verduidelijkt Kuipers. Een pompoen begin op te bollen, een courgette krijgt vorm. Even verderop bekijkt een Turks echtpaar een goed onderhouden plantenbak waarin Kuipers alvast koolplantjes voor deze winter aanplant. Hij heeft een elektrische bakfiets waarmee hij zijn projecten bezoekt. Een groep demonstranten tegen het verstoken van biomassa kiest als plek van hun protest een andere plantenbak, waar de woekerende courgettes van de Straatboer de overwinning op wat al te braaf gemeentegroen vieren.

Rangeerder Berry klimt weer in zijn truck, nadat ook Kuipers hem nog een handjevol tomaten in zijn boterhamzakje stopte. De Straatboer blijft nog even naar het zwarte hek kijken, waar de zonnebloemen met de zon meedraaien. Hoe zou het zijn wanneer hier frambozenstruikjes, bramen of perenboompjes zouden staan? Van DHL-er Berry mag het. “Ik lust ook wel een appeltje hoor”, geeft hij zijn bestelling voor volgend jaar alvast af.

Website De Straatboer 

Website Stichting DOEN over Klimaat en Voedsel

 

Downloads

Meer info download je hier:

PDF Een kilometer eetbaar bedrijfshek (1405 kb)