Wanneer bewonersinitiatieven vernieuwend zijn
De beweging van bewonersinitiatieven onderop faciliteren, dat doel heeft het Postcode Loterij Buurtfonds voor ogen. Talrijke kleine en grote organisaties die hieraan bijdragen krijgen vleugels dankzij hun financiële steun.
Tutku Yüksel, programmamanager Solidaire Samenleving bij het Postcode Loterij Buurtfonds, vertelt in de P+ Special ‘Buurten in balans’ over de pionierende rol van vernieuwende bewonersinitiatieven. “Bewonersinitiatieven laten met hun initiatieven niet alleen zien dat het anders moet, maar ook dat anders kan.” Deze digitale uitgave kwam mede tot stand door het Postcode Loterij Buurtfonds en Stichting DOEN.
De maatschappij is ingewikkeld en complex geworden, stelt Yüksel. Daarom lopen steeds meer mensen en organisaties vast. “De samenleving is veranderd. De overheid heeft zich meer en meer teruggetrokken. De systeemwereld heeft een veel te grote rol gekregen in de leefwereld. Niet de mens, maar bureaucratische logica is leidend. Dat leidt soms tot een grote kloof tussen beleid en hoe dit uitpakt in de praktijk. Bewonersinitiatieven stellen dat aan de kaak. Zij leggen bloot waar systemen vastlopen en laten zien dat het wel anders kan.”
Yüksel was enkele jaren geleden zelf betrokken bij zo’n vernieuwend bewonersinitiatief ‘Thuis Wageningen’ in haar woonplaats. “Toen ik internationale studies studeerde, merkte ik dat de Wageningers, studenten en de internationale gemeenschap elkaar niet goed konden vinden. Ook sprak ik veel mensen die zich zorgen maakten over allerlei ontwikkelingen, van de klimaatcrisis tot een steeds groter wordende ongelijkheid in de samenleving. Zij hadden allerlei ideeën om hier lokaal mee aan de slag te gaan, maar wisten niet goed waar te starten. Ik wilde deze verschillende dingen samenbrengen en heb hier in die periode veel mensen over gesproken. We kwamen tot de slotsom dat de kracht in ontmoeting, uitwisseling van ideeën en ‘het gaan doen’ schuilt.”
Thuis Wageningen telt inmiddels vijf betaalde krachten. Bewoners werken er samen met overheid, kennisinstellingen, bedrijven en organisaties aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, zoals bijvoorbeeld (energie)armoede, voedseltransitie, duurzaamheid en het tegengaan van ongelijkheid.
“Via Thuis Wageningen krijgen bewoners een plek aan tafel, daar waar besluiten worden genomen. De activiteiten vormen een middel om samen te werken aan de vraagstukken waar we als samenleving mee te maken hebben”, zegt Yüksel. “Hoe zorgen we ervoor dat iedereen mee kan doen? Hoe vinden nieuwe Nederlanders hun weg hier? Hoe gaan we een rechtvaardige energietransitie in? Thuis Wageningen pakt grote veranderingen beet en brengt de systeem-, en leefwereld samen om hiermee de slag te gaan.” Doel is vanuit bewonersperspectief bij te dragen aan de vraagstukken waar we in Nederland mee te maken hebben. Dat doet Thuis Wageningen niet alleen meer in Wageningen, maar ook daarbuiten.
Yüksel is nu als programmamanager verantwoordelijk voor de strategie en uitvoering van het Postcode Loterij Buurtfonds. “Binnen dit fonds richt ik me met twee collega’s op vernieuwende bewonersinitiatieven. Naast dat bewonersinitiatieven ons zelf weten te vinden, scouten we ook initiatieven met innovatieve ideeën en een pionierende rol. Hierbij draait het niet alleen om de impact die ze hebben op hun directe leefomgeving of gemeenschap, maar ook of ze in staat zijn de systeemwereld in beweging te brengen. Als er een match is, vragen we om een financiële aanvraag in te dienen. Bij goedkeuring wordt een bewonersinitiatief partner voor een jaar of twee en proberen we ze waar mogelijk te helpen en te verbinden met andere initiatieven. We zijn ook onderdeel van de We Doen Het Samen! Coalitie, een verzameling van organisaties die burgerinitiatieven ondersteunen.”
Meer over deze -en vele andere- succesvolle buurtinitiatieven: download de gratis P+ Special ‘Buurten in balans’.
Over Stichting DOEN en het Postcode Loterij Buurtfonds
Stichting DOEN streeft naar een solidaire samenleving, waarin iedereen ertoe doet. Een sociale, inclusieve samenleving waarin de gemeenschap voorop wordt gesteld. De organisatie wil door het ondersteunen van voorlopers een aantal grote transities in de samenleving versnellen en deze beweging van onderop faciliteren. Die transities gaan om een circulaire economie, een solidaire samenleving waarin het gemeenschappelijke voorop staat en waarin iedereen echt mee kan doen en een samenleving waar ruimte is voor radicale verbeelding. Dit laatste gaat over het verruimen van onze blik. Kunstenaars, innovatieve ondernemers en ondernemende burgers helpen hierbij met hun vernieuwende initiatieven en prikkelende vragen.
Het Postcode Loterij Buurtfonds bestaat volgend jaar (2025) vijf jaar. Ook de initiatieven in dit fonds tonen hoe een nieuwe wereld eruit kan zien als solidariteit het uitgangspunt is. Het fonds wordt mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Postcode Loterij; de uitvoering is bij Stichting DOEN ondergebracht. Het is bedoeld voor bewoners die met hun voeten in de lokale klei staan, zien hoe het anders kan en daar samen werk van maken. Binnen Postcode Loterij Buurtfonds is aandacht voor buurtprojecten en vernieuwende bewonersinitiatieven. Bij buurtprojecten staat de verbinding en leefbaarheid in de buurt centraal. Bewoners beheren samen een buurtmoestuin, organiseren met elkaar een theaterfestival of gaan aan de slag met andere speelmogelijkheden voor kinderen. Bij vernieuwende bewonersinitiatieven gaat de impact verder dan de buurt. Zij streven ook systeemverandering na met hun innovatieve en ondernemende aanpak. Denk bijvoorbeeld aan wijkbedrijven die bijdragen aan werkgelegenheid en het versterken van de lokale economie. Of aan bewoners die samen een energiecoöperatie opzetten.
Tekst Astrid van Unen
Tutku Yüksel, programmamanager Solidaire Samenleving bij het Postcode Loterij Buurtfonds, vertelt in de P+ Special ‘Buurten in balans’ over de pionierende rol van vernieuwende bewonersinitiatieven. “Bewonersinitiatieven laten met hun initiatieven niet alleen zien dat het anders moet, maar ook dat anders kan.” Deze digitale uitgave kwam mede tot stand door het Postcode Loterij Buurtfonds en Stichting DOEN.
De maatschappij is ingewikkeld en complex geworden, stelt Yüksel. Daarom lopen steeds meer mensen en organisaties vast. “De samenleving is veranderd. De overheid heeft zich meer en meer teruggetrokken. De systeemwereld heeft een veel te grote rol gekregen in de leefwereld. Niet de mens, maar bureaucratische logica is leidend. Dat leidt soms tot een grote kloof tussen beleid en hoe dit uitpakt in de praktijk. Bewonersinitiatieven stellen dat aan de kaak. Zij leggen bloot waar systemen vastlopen en laten zien dat het wel anders kan.”
Yüksel was enkele jaren geleden zelf betrokken bij zo’n vernieuwend bewonersinitiatief ‘Thuis Wageningen’ in haar woonplaats. “Toen ik internationale studies studeerde, merkte ik dat de Wageningers, studenten en de internationale gemeenschap elkaar niet goed konden vinden. Ook sprak ik veel mensen die zich zorgen maakten over allerlei ontwikkelingen, van de klimaatcrisis tot een steeds groter wordende ongelijkheid in de samenleving. Zij hadden allerlei ideeën om hier lokaal mee aan de slag te gaan, maar wisten niet goed waar te starten. Ik wilde deze verschillende dingen samenbrengen en heb hier in die periode veel mensen over gesproken. We kwamen tot de slotsom dat de kracht in ontmoeting, uitwisseling van ideeën en ‘het gaan doen’ schuilt.”
Thuis Wageningen telt inmiddels vijf betaalde krachten. Bewoners werken er samen met overheid, kennisinstellingen, bedrijven en organisaties aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, zoals bijvoorbeeld (energie)armoede, voedseltransitie, duurzaamheid en het tegengaan van ongelijkheid.
“Via Thuis Wageningen krijgen bewoners een plek aan tafel, daar waar besluiten worden genomen. De activiteiten vormen een middel om samen te werken aan de vraagstukken waar we als samenleving mee te maken hebben”, zegt Yüksel. “Hoe zorgen we ervoor dat iedereen mee kan doen? Hoe vinden nieuwe Nederlanders hun weg hier? Hoe gaan we een rechtvaardige energietransitie in? Thuis Wageningen pakt grote veranderingen beet en brengt de systeem-, en leefwereld samen om hiermee de slag te gaan.” Doel is vanuit bewonersperspectief bij te dragen aan de vraagstukken waar we in Nederland mee te maken hebben. Dat doet Thuis Wageningen niet alleen meer in Wageningen, maar ook daarbuiten.
Yüksel is nu als programmamanager verantwoordelijk voor de strategie en uitvoering van het Postcode Loterij Buurtfonds. “Binnen dit fonds richt ik me met twee collega’s op vernieuwende bewonersinitiatieven. Naast dat bewonersinitiatieven ons zelf weten te vinden, scouten we ook initiatieven met innovatieve ideeën en een pionierende rol. Hierbij draait het niet alleen om de impact die ze hebben op hun directe leefomgeving of gemeenschap, maar ook of ze in staat zijn de systeemwereld in beweging te brengen. Als er een match is, vragen we om een financiële aanvraag in te dienen. Bij goedkeuring wordt een bewonersinitiatief partner voor een jaar of twee en proberen we ze waar mogelijk te helpen en te verbinden met andere initiatieven. We zijn ook onderdeel van de We Doen Het Samen! Coalitie, een verzameling van organisaties die burgerinitiatieven ondersteunen.”
Meer over deze -en vele andere- succesvolle buurtinitiatieven: download de gratis P+ Special ‘Buurten in balans’.
Over Stichting DOEN en het Postcode Loterij Buurtfonds
Stichting DOEN streeft naar een solidaire samenleving, waarin iedereen ertoe doet. Een sociale, inclusieve samenleving waarin de gemeenschap voorop wordt gesteld. De organisatie wil door het ondersteunen van voorlopers een aantal grote transities in de samenleving versnellen en deze beweging van onderop faciliteren. Die transities gaan om een circulaire economie, een solidaire samenleving waarin het gemeenschappelijke voorop staat en waarin iedereen echt mee kan doen en een samenleving waar ruimte is voor radicale verbeelding. Dit laatste gaat over het verruimen van onze blik. Kunstenaars, innovatieve ondernemers en ondernemende burgers helpen hierbij met hun vernieuwende initiatieven en prikkelende vragen.
Het Postcode Loterij Buurtfonds bestaat volgend jaar (2025) vijf jaar. Ook de initiatieven in dit fonds tonen hoe een nieuwe wereld eruit kan zien als solidariteit het uitgangspunt is. Het fonds wordt mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Postcode Loterij; de uitvoering is bij Stichting DOEN ondergebracht. Het is bedoeld voor bewoners die met hun voeten in de lokale klei staan, zien hoe het anders kan en daar samen werk van maken. Binnen Postcode Loterij Buurtfonds is aandacht voor buurtprojecten en vernieuwende bewonersinitiatieven. Bij buurtprojecten staat de verbinding en leefbaarheid in de buurt centraal. Bewoners beheren samen een buurtmoestuin, organiseren met elkaar een theaterfestival of gaan aan de slag met andere speelmogelijkheden voor kinderen. Bij vernieuwende bewonersinitiatieven gaat de impact verder dan de buurt. Zij streven ook systeemverandering na met hun innovatieve en ondernemende aanpak. Denk bijvoorbeeld aan wijkbedrijven die bijdragen aan werkgelegenheid en het versterken van de lokale economie. Of aan bewoners die samen een energiecoöperatie opzetten.
Tekst Astrid van Unen