Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
WasteShark
WasteShark
26 april 2022

WasteShark zuigt waterwegen schoon

Een autonoom zwemmende drone die als een soort stofzuiger afval in binnenwateren verzamelt, vóórdat het naar de oceaan afdrijft. Dat is de belofte van de WasteShark, een Nederlands/Zuid-Afrikaanse innovatie.

Plastic afval in oppervlaktewater is een van de belangrijkste problemen waarmee onze planeet wordt geconfronteerd. Tot wel 80 procent van het zeeafval is afkomstig van land en spoelt via binnenwateren de oceanen in. Het Nederlandse RanMarine heeft met de zelf ontwikkelde WasteShark de oplossing in handen. 

Zoals met alle goede ideeën begreep oprichter en CEO van RanMarine, Richard Hardiman, vlak na de eerste ingeving voor zijn vinding niet dat een dergelijk systeem nog niet bestond. Terwijl de van oorsprong Zuid-Afrikaanse ondernemer zijn dagelijkse kop koffie dronk in de haven van Kaapstad, zag hij hoe mannen in een bootje door de haven voeren en met een groot schepnet allerlei rotzooi uit het water visten. “Ik was verbaasd over hoe ouderwets dat er aan toeging en vroeg me af of dat niet efficiënter kon”, vertelt Hardiman. 

Het idee liet hem in de weken en maanden die volgden niet meer los. Vanaf 2013 ging hij in zijn garage met behulp van YouTube-filmpjes aan de slag en in 2015 was het eerste prototype van de Wasteshark een feit: toen nog een zelf in elkaar geknutselde varende drone die Hardiman kon besturen met zijn smartphone. 


Een varende plastic etende drone

Min of meer per ongeluk schreef hij zich in voor een maritiem accelerator-programma in Rotterdam met de bedoeling om met het geleerde terug te keren naar Zuid-Afrika om zijn bedrijf daar verder uit te bouwen. “Maar ik kwam er al snel achter dat het maritieme netwerk waar ik in Rotterdam in was beland veel meer mogelijkheden bood om de Wasteshark daadwerkelijk te laten slagen. Het is hier makkelijker om financiering te krijgen, en het niveau van innovaties ligt hoger. Dat maakt het makkelijker om te groeien.” En dus richtte Hardiman zijn bedrijf RanMarine op in Rotterdam. 

Nu, bijna 10 jaar na zijn eerste ingeving verscheept RanMarine de plastic etende varende drones over de hele wereld. WasteSharks verrichten hun schoonmaakwerk in havens in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, het vasteland van Europa tot in Afrika, Azië en zelfs Australië. Een WasteShark verwijdert ongeveer 500 kilo afval per dag zonder uitstoot, met behulp van een batterij die 10 uur meegaat op een enkele lading.


De eerste jaren waren een rollercoaster

Overigens gebeurde dat niet zonder slag of stoot. “De laatste jaren waren een rollercoaster”, stelt Hardiman. “In het begin weet je niet of je wel voldoende geld hebt om te kunnen doorontwikkelen. En omdat je nog geen definitief product hebt kun je moeilijk klanten vinden.” Het vinden van investeerders was in de beginjaren moeilijk, vertelt de CEO en oprichter. “Nederlanders zijn - in vergelijking met bijvoorbeeld Amerikanen - behoorlijk conservatief. Durven minder risico te nemen en omarmen innovaties minder snel.” 

Uiteindelijk kwam het geld voor onderzoek en ontwikkeling van verschillende geldschieters. De initiële financiering van RanMarine kwam via de accelerator voor de Rotterdamse haven. Later kreeg het bedrijf een subsidie van de Europese Unie en een overbruggingsfondsinvestering van de Europese durfkapitaalonderneming Boundary Holdings. En RanMarine maakte gebruik van de fiscale innovatieregeling Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). “Ook nu zijn we weer in gesprek met investeerders, maar gelukkig kunnen we ondertussen al wel een kleine winst laten zien”, zegt Hardiman. 

Op de golf van de steeds wijdverbreidere inzet van allerlei drone-toepassingen wist RanMarine steeds meer overheden en waterbeheerders te overtuigen van nut en noodzaak van de WasteShark. En het winnen van enkele toonaangevende innovatieprijzen - waaronder nog dit jaar een CES Innovation Award - gaf RanMarine een extra zetje in de rug. “Het maakt ons een stuk geloofwaardiger voor potentiële klanten”, stelt Hardiman. 


Supperslimme robotica onder de kap

Ondanks dat het apparaat er simpel uitziet, schuilt onder de motorkap veel gecompliceerde technologie. “Ik wilde namelijk dat een WasteShark voor iedereen heel gemakkelijk te bedienen is. Er zijn ook systemen op de markt die om uitgebreide training van een operator vragen, maar dat wilde ik absoluut niet. Die makkelijke bediening maakt de software uiterst ingewikkeld. Dat vereist superslimme robotica-ingenieurs, mechatronica-ingenieurs, machinebouwers. En die hebben we gelukkig gevonden.” 

Het allermoeilijkste in het ontwerp waren echter zaken waar het team van Hardiman van te voren helemaal niet over had nagedacht. “Bijvoorbeeld hoe je voorkomt dat opgevangen zwerfvuil niet uit de WasteShark valt op het moment dat hij achteruit vaart. We hebben meer tijd en moeite gestoken in het zorgen dat rotzooi niet uit het vaartuig valt in plaats van zorgen dat de WasteShark het vuil netjes opeet.” 

Een andere uitdaging was te zorgen dat de schroeven in alle omstandigheden blijven draaien en dat er geen vuil in komt zodat de WasteShark ergens vast komt te zitten. En ook het autonoom navigeren en varen bij hardere wind, hoge golven of sterke stroming bleek lastig te realiseren. “Om in al die omstandigheden een rechte koers te blijven varen vraagt heel veel rekenkracht.”  


Nu 40 WasteSharks actief

Volgens Hardiman zijn de bijna 40 WasteSharks die nu wereldwijd worden ingezet precies wat hij voor ogen had. “Iedereen kan er mee omgaan. In feite hoef je hem alleen maar uit de doos te halen, in het water te leggen en dan doet hij autonoom zijn werk. Al blijven we updates ontwikkelen en het product verbeteren.” 

Ondanks het succes moet er veel meer gebeuren om de wereldwijde vervuiling van oppervlaktewater effectief te bestrijden, beseft ook Hardiman. “Die 40 WasteSharks zijn natuurlijk bij lange na niet genoeg. Om die reden mogen andere fabrikanten WasteSharks onder licentie gaan produceren. Dat moet het aantal de komende tijd flink opschroeven. En we lanceren binnenkort een docking station waar vijf WasteSharks autonoom hun lading kunnen lossen om daarna direct weer aan het werk te gaan. Die vijf apparaten communiceren met elkaar en laten aan elkaar weten hoeveel acculading ze nog hebben, hoe vol met afval ze zitten en waar ze zich bevinden. Op die manieren leren ze van elkaar om nog efficiënter te werk te gaan.” De WasteSharks ‘onthouden’ zelfs waar afval zich ophoopt bij een bepaalde windrichting en stroming. Mochten dezelfde omstandigheden zich later weer voordoen, dan weten ze precies waar ze heen moeten varen. 


Tot 1000 kilo plastic verzamelen

“Een WasteShark mag dan betrekkelijk klein zijn, omdat hij continu aan het werk is kan hij toch heel veel afval opruimen”, legt Hardiman uit. Eén WasteShark kan per vaartocht tot 500 kilo aan afval meetorsen. Hij neemt alles mee wat tot 30 centimeter diepte aan de oppervlakte drijft. “Al hebben we er onlangs één geleverd aan India die fors groter is en tot 1000 kilo afval kan opruimen.”

Hardiman denkt ook dat de betrekkelijk lage prijs - een WasteShark kost ongeveer 25.000,- euro - de drempel om de autonome robot schoonmaker aan te schaffen laag houdt. “Voor die prijs heb je een schoonmaker die dag en nacht doorwerkt, onder bijna alle weersomstandigheden.” Wat overigens niet betekent dat de WasteShark banen hoeft te kosten. “We hopen dat de mensen die het afval nu nog handmatig moeten opruimen worden opgeleid tot operators van de WasteShark. Dat maakt hun werk veiliger en schoner.” 


En ze meten ook waterkwaliteit

De laatste ontwikkeling rond de WasteShark is dat de robots niet alleen afval opruimen, maar ook data verzamelen. “We kwamen op dat idee vanwege het feit dat ze toch al in het water liggen en met elkaar en hun basisstation communiceren. Dan is het vrij gemakkelijk om er sensoren aan te monteren die de waterkwaliteit, watertemperatuur, waterdieptes, enzovoort kunnen meten. Dat is data waar onze klanten veel aan hebben.” En RanMarine werkt aan een OilShark, die ingezet kan worden om olie uit het water op te ruimen. “Maar dat is net iets ingewikkelder, dus ik verwacht dat de eerste versie tegen het einde van dit jaar klaar is.” 

Meer info over RanMarine
Meer info over WBSO

tekst Armand Landman