Het betalen van dubbele btw is onrechtmatig. Dat stelt een netwerk in de bouw dat veel meer grondstoffen dan nu wil behouden voor vernietiging. Het ministerie van Financiën eist echter dat er over producten als gebruikt hout en andere ‘geredde’ grondstoffen opnieuw belasting wordt betaald, ook al is dat al eens eerder gedaan. Zelfs  niet btw-plichtige woningbouwcorporaties moeten over hergebruik van materialen uit eigen woningen opnieuw 21 procent btw betalen. Andere sectoren in de Nederlandse economie zoals luchtvaartmaatschappijen, scheepsbouwers en vissers kennen een 0 procent btw-tarief, zelfs op nieuwe producten en diensten.

Deskundigen in P+ signaleren dat de overheid onwillig is om snel tot een regeling te komen die de circulaire economie in de bouw op gang kan brengen. Dat is tegenstrijdig, want het is regeringsbeleid om tot een 100 procent circulair grondstoffenbeleid in 2050 te komen.

De P+ Special ‘Weg met dubbele btw’ van deze week analyseert waarom de circulaire economie in de bouw stokt. Een journalistiek dossier van maar liefst 12 pagina's.

In alle onderzoeken die door het CBS, PBL en andere organisaties is gedaan, ontbreken tot nu toe cijfers over de gerealiseerde omzet van gebruikte bouwmaterialen. De tijd is compleet stil blijven staan sinds McKinsey in 2015 gouden bergen beloofde, met een economische winst van de circulaire economie van 1,8 miljard euro in 2030, voor heel Europa. Vandaag heeft in Nederland nog niemand enig idee hoe groot de omzet is die in dit stuk van de ‘nieuwe economie’ wordt gemaakt. Een getal is handig om te kunnen bepalen wat het de overheid zou kosten om het huidige btw-tarief van 21 procent op gebruikte goederen terug te brengen naar 0.

Een pleidooi hiervoor komt vanuit het slopersbedrijf van Arie van Liempd, de woningcorporatie Woonbedrijf in Eindhoven en andere deskundigen in de Transitiecoalitie Circulaire Bouw. In dit gremium lanceerde directeur Paul Terwisscha van Scheltinga van Woonbedrijf zijn voorstel. In P+: “Ik ben een voorstander van 0 procent btw op circulaire bouwmaterialen. In mijn benadering gaat het mij vooral om materiaal dat bij Woonbedrijf vandaan komt en dus al van mij is. Waarom moet ik daar dan belasting over betalen, als het na een bewerking terugkomt naar mij? Waarover dan? Over de tijdbesteding, het materiaal, het vervoer; de hele rataplan? Het is mijn overtuiging dat de bouw een sector is die op zoek is naar financiële ruimte om de circulaire economie op gang te trekken. Met een 0 procent tarief heb je een fantastische incentive waarmee je innovatie daadwerkelijk kunt stimuleren. Er zijn gigantisch veel materialen in dit land herbruikbaar. Ik heb dit voorstel in het Transitieteam ingebracht. Maar het ministerie van Financiën is geen makkelijk te nemen bastion.”

In een reactie op de P+ Special stelt het ministerie geen zelfstandige beslissingen te kunnen nemen over een aangepaste btw-heffing om circulair ondernemen in een bedrijfstak een kans te geven: “Nederland is als lidstaat van de EU gebonden aan Europese regelgeving, waaronder de btw-richtlijn. Die geeft geen mogelijkheid voor een bijzondere regeling voor de circulaire economie. Er zijn voor de circulaire economie dan ook geen uitzonderingen gemaakt op de btw-regels.” 

Vanuit AVANS Hogeschool wordt volgend jaar een afstudeeratelier Circulaire Accounting gestart, waarin wordt onderzocht waarom er nog geen afdoende boekhoudregels voor de circulaire bouw zijn geformuleerd. Afstuderende accountants zoeken ook antwoord op de vraag of de huidige boekhoud- en waarderingsregels ruimte genoeg bieden om werkelijke waardecreatie te realiseren. En als die ruimte onvoldoende aanwezig is, wat er dan zou moeten veranderen in de wetgeving, bij de fiscus en de bedrijven zelf.

Lees de reportage in de P+ Special over de sloopbedrijven van Arie van Liempd en de reacties van tal van deskundigen over gewenste maatregelen om de omzet in gebruikte bouwmaterialen te stimuleren.