Pensioenbelegger PGGM heeft de wereldprimeur. Het totale pakket aan index-beleggingen ter waarde van 34 miljard euro wordt bekeken op duurzame eisen. PGGM ontwikkelde een model om ruim 2800 bedrijven te kunnen beoordelen.  Zijn ze wel sociaal genoeg? Deugt hun milieubeleid wel? Zit hun governance wel goed in elkaar?

Voor de niet deskundigen. De situatie tot nu toe was dat de meest vooruitstrevende pensioenfondsen een afzonderlijk pakket hadden, waarin bedrijven konden komen die stevig onderzocht waren. In de sector spreekt men dan over ESG-factoren, waarbij de drie letters staan voor Environmental, Social en Governance. In de wereld van de institutionele beleggers was dit al heel wat.

Een pensioenbelegger als PGGM had uiteindelijk een pot van 2 miljard euro afgezonderd, met daarin een kleine groep bedrijven die aan stevige duurzaamheideisen voldeden. Door deze portefeuille werd het mogelijk de duurzame bedrijven apart te zetten en ook duurzame trends snel op te pikken, of juist te stimuleren.

Jeucken, die directeur verantwoord beleggen is, werkte met zijn collega’s drie jaar aan een ESG-model, die op het totale passief beheerde pensioenvermogen van toepassing kon zijn. Ook weer voor de leek: beleggen in een index van ondernemingen is voor pensioenfondsen goedkoop. Het kost nauwelijks mankracht. Het bijzondere van PGGM is nu dat er toch duurzaamheidscriteria op deze ‘passief belegde’ groep ondernemingen worden losgelaten, zonder dat er een extra etage in Zeist nodig is om alle nieuwe medewerkers een plek te geven. De naam van deze index luidt: ESG Index.

“Met deze index passen allerlei bedrijven binnen het beleggingsuniversum, maar uitsluitend diegene die zichtbaar actief zijn op ESG-vraagstukken”, legt Jeucken uit. “Er zal hierdoor een onderste 10 procent van bedrijven ontstaan. Die onderste 10 procent stoten we af als belegging, of we geven een waarschuwing zich snel te verbeteren. Al het geld dat hierdoor vrijkomt, gaat naar de 90 procent beter presterende bedrijven daarboven. Die het wel goed moeten blijven doen, want elk jaar weer kijken we opnieuw naar de onderste 10 procent. Onze overtuiging is dat uiteindelijk door deze wijze van selecteren de passieve indexbeleggingen steeds duurzamer worden.”

Het effect van de eerste ronde: er is voor een half miljard aan beleggingen verkocht, verspreid over 210 ondernemingen. Dit bedrag wordt dus herbelegd in de overblijvende 2643 ondernemingen binnen de ESG index.

De ESG index is overigens niet het enige instrument dat wordt toegepast op de index portefeuilles, stelt Jeucken. “In deze index beoordelen we ondernemingen op een brede set van ESG-indicatoren. We kijken echter ook naar single issues. Een bedrijf dat zich binnen de ESG index bijvoorbeeld niet aan arbeidsrechten houdt, zullen we in zwaarwegende gevallen uitsluiten, nadat we de ondernemingen aangesproken hebben op gedragsverandering. Engagement en uitsluiting zijn mede daarom belangrijke aanvullende instrumenten.”

Jeucken: “We hebben het samen met klanten ontwikkeld. Voor zover ons bekend, wordt deze aanpak nog nergens anders ter wereld op deze schaal en voor dit type beleggingen toegepast.”

Marcel Jeucken belegt momenteel niet alleen meer voor het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, waaruit PGGM voortkwam. De dienstverlening wordt ook andere pensioenfondsen aangeboden. “De vraag om naar het indexfonds te kijken kwam uit de markt”, aldus Jeucken. In totaal wordt momenteel 133 miljard euro belegd voor in totaal 5 verschillende pensioenfondsen.