Binnen vijf jaar een leefbaar loon voor de werkers in de bananenteelt. Of, waar dat nog niet haalbaar is, op z’n minst driekwart van dat beoogde loon. Daar streeft het merendeel van de Nederlandse supermarkten naar. Ze willen dat realiseren door in 2025 alleen nog bananen af te nemen van plantages waar een leefbaar loon is betaald aan de arbeiders voor het deel dat bestemd is voor de supermarkten. 

Deze doorbraak staat centraal in de P+ Special Bananenketen naar leefbaar loon. Het Initiatief Duurzame Handel IDH begeleidt de supermarkten daarbij. Het programma werd tijdens de conferentie deze week in Rotterdam gelanceerd. 

“Albert Heijn doet mee aan het project dat als doel heeft leefbare lonen voor bananenproducenten te realiseren”, aldus Laura Jungmann, Ahold’s manager duurzaamheid in eenpersbericht: “Wij werken daarin samen met onze leveranciers om beter te kunnen begrijpen wat er nodig is om de lonen op een leefbaar niveau te krijgen.” En Cindy Verhoeven, manager duurzame handel bij Superunie, laat weten dat haar bedrijf meedoet “omdat iedereen recht heeft op een fatsoenlijke levensstandaard. We hebben er vertrouwen in dat we via dit gezamenlijke project de komende tijd mooie stappen kunnen zetten.” Jumbo en Plus kwamen met vergelijkbare verklaringen.

De supermarkten gaan eerst aan de slag met de salariscalculator van IDH om het verschil te berekenen tussen het gangbare loon op de plantages en het beoogde loon. Met ingang van 2021 moet er jaarlijks stappen worden gezet van ten minste 10 procent om de kloof te overbruggen. 

De afspraken zijn onderdeel van het vorig jaar afgesloten Convenant Voedingsmiddelen op het gebied van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarin staat onder meer dat een vijftal projecten op het terrein van leefbaar loon wordt gestart. Het bananenproject is daarvan het eerste. Met onverwacht concrete doelstellingen. 

“Volgend jaar juni moeten de supermarkten weten hoe ver ze nog afzitten van een leefbaar loon, bij al hun toeleveranciers en in alle landen waar de bananen vandaan komen”, zegt Jordy van Honk, programmadirecteur bij IDH. “Dat is de eerste grote stap. Vervolgens maken we plannen: is de kloof 10 procent, dan kunnen de supermarkten dat waarschijnlijk zelf regelen door iets aan hun inkooppraktijk te doen. Maar als het verschil groter is, dan zijn er meer interventies nodig.”

Bananen lenen zich goed voor een aanpak door de supermarkten: zij zijn het belangrijkste verkoopkanaal en hebben dus invloed in de keten. Desondanks heeft de Nederlandse retail steun nodig om dit initiatief tot een succes te maken, zegt van Honk in P+. Vandaar de ambitie bij IDH om meer supermarktketens uit andere landen erbij te betrekken. Daarvoor is veel interesse, vooral vanuit Engeland en Duitsland. Grote retailers als Tesco, Metro en Sainsbury zitten al in een IDH-stuurgroep van bedrijven die helpen de Salary Matrix verder te ontwikkelen. 

Met Fyffes, een van de grootste spelers op de bananenmarkt, deed IDH al onderzoek naar de kansen voor leefbaar loon in Costa Rica en Belize. En met het World Banana Forum in Ghana en Ecuador. Van Honk: “Dit is zeker niet het eerste initiatief om wat te doen aan de veel te lage lonen in de bananensector. De missing link was altijd de marktvraag. Met name vanuit de supermarkten. Die is er nu wel, en dat is een grote stap vooruit.”

Het bruist plotseling van de initiatieven, na jaren van moeizaam overleg, onderzoek en een handjevol proefprojecten. In deze P+ Special daarom ook uitgebreide aandacht voor de thee- en cacaoteelt, waar ook voortgang wordt geboekt.

Download gratis PDF van deze P+ Special ‘Bananenketen naar leefbaar loon’.