Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
De Hoeve Valkenswaard
De Hoeve Valkenswaard
16 december 2016

Het Groene Brein pronkstuk varkensboeren

De monovergister van varkensboerderij De Hoeve gaat pas volgend jaar warmte en stroom leveren. Maar deze Kerst al krijgen alle relaties van de innovatieve varkensboeren deze primeur aangekondigd op de boekenlegger van het boek Groene Breinbrekers.

In Valkenswaard is de samenwerking tussen innovatieve varkensboeren en wetenschappers tastbaar geworden. Vanaf de Maastrichterweg is de hoge zwarte kolom goed te zien. Op het terrein zelf werken installateurs aan het gereed maken van de installatie. In de bedrijfsruimte staan forse aluminium ketels om de vloeibare varkensmest van de juiste samenstelling straks voor te verwarmen. “Het doet meer aan een melkfabriek denken”, zegt managing director-op-klompen Hans Verhoeven (links op de foto).

De installatie brengt herinneringen aan zijn jeugd naar boven. “Toen dronken we melk direct met de hand gemolken. Die geur, die vergeet je je leven nooit meer. Ik deed laatst mee aan een smaaktest naar melk. Kreeg je fabrieksmelk, biologische melk en melk van de boer. Ik hoefde geen seconde na te denken. Ik haalde de boerderijmelk er meteen uit.”

De monovergister is het product van samenwerking tussen Verhoeven, zijn compagnon Mark van der Eijden en het wetenschapsnetwerk het Groene Brein. Het verslag van de samenwerking werd als een van de best gelezen stukken op de website van P+ in het boek ‘Groene Breinbrekers’ opgenomen, dat deze week van de drukpers kwam.

De varkensboeren van De Hoeve bestelden van te voren al een eigen oplage van een kleine honderd stuks. Als geste kregen ze er een ‘eigen’ boekenlegger bij, met hun eigen verhaal over de monovergister en ‘de Stal van de Toekomst’. Voor relaties, als uniek kerstgeschenk. Zo slim zijn innovatieve boeren op dit moment. De Hoeve is een van de initiatiefnemers van Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) en daarmee verantwoordelijk voor de certificering van de varkenshouders en andere ketenpartners.

Van den Eijnden laat even naar binnen kijken, naar jonge biggen die vrolijk door elkaar heen rennen. “Dit is de Stal van de Toekomst. Een innovatieve stal die goed is voor milieu, dier en mens. Hier zochten we naar een nieuwe manier om ammoniakuitstoot te verlagen. De huidige methode die de lucht wast aan het einde van de stal, voldeed niet aan onze eisen: geen structurele aanpak, maar een end of pipe oplossing. Te onderhoudsintensief, teveel energie vragend, niet goed voor de boer en de dieren. We maakten gebruik van de wetenschap dat er minder ammoniak vrijkomt van mest als deze op een kleiner oppervlak blijft. Ook leerden we dat ammoniak vrijkomt naarmate de temperatuur stijgt. Kortom: we moesten een klein oppervlak maken waar de dieren hun behoefte zouden doen. En: we moesten deze plek koel houden.”

De biggen vliegen inmiddels krijsend door hun hokken heen, die in open verbinding met elkaar staan.  Van den Eijnden: “Gelukkig zijn varkens hygiënische dieren. Als je de stal maar slim inricht, dan kun je ze makkelijk aanleren om één bepaalde plek als toilet te gebruiken. We zijn aan de tekentafel gaan zitten en hebben onze ideale stal ontworpen. Dit nieuwe dierenverblijf maakt inmiddels alle verwachtingen waar. Met als mooie resultaat dat we nu ook de dagverse mest uit deze stal kunnen verwerken in een mono-vergisting installatie. We hopen dat de opbrengst in biogas vijf keer zo hoog zal worden door dagontmesting.”

Verhoeven zou nog wel een ander verbeterpuntje willen aanbrengen, maar vindt daarbij organisaties van dierenbescherming op zijn weg. “Wij weten als ervaren fokkers dat varkens zich plezieriger voelen in kleinere groepen, niet in een massa. Dat hebben we nu wel, omdat ze bij elkaar in en uit kunnen lopen. Daardoor wennen ze minder snel aan de gewoonte om daar achteraan, tegen de muur, te poepen. Als ik die hekken dicht zou doen, zag je hier veel nog veel schonere varkens rondlopen, zonder vegen.”

Hoofddocent Emiel Wubben van de Wageningen Universiteit helpt de boeren van De Hoeve en de andere leden van de Keten Duurzaam Varkensvlees ook om financiering voor een hele reeks van monovergisters te vinden. Deze installaties worden puur door mest gevoed, zonder andere kostbare reststromen zoals gemalen mais.

Wubben, geinterviewd in het boek Groene Breinbrekers, begeleidt de keten naar pensioenfondsen: “De marges van de varkensboeren zijn zo klein, dat is individueel niet te doen. Banken willen bovendien geen geld meer geven. De overheid financiert ook niet meer door middel van subsidies. Ons idee is dat ook in dit geval de varkensboeren zich moeten bundelen om tot een zo’n groot investeringsbedrag te komen, dat het interessant wordt voor institutionele beleggers als pensioenfondsen. We gaan binnen het Groene Brein berekenen of je met 200 boeren tot een investeringsbedrag van 120 tot 160 miljoen euro kunt komen, die je binnen 6 tot 7 jaar terugverdient. Er is belangstelling in de markt voor het biogas, onder andere uit Frankrijk. Met zo’n actie kunnen de deelnemende varkensboeren zich ook veel meer publieksgericht gaan opstellen: kijk eens wat het aandeel is dat wij leveren in het terugdringen van de broeikasgassen. Wij leveren reductie!”

Meer over De Hoeve en Keten Duurzaam Varkensvlees.

Het boek Groene Breinbrekers is voor belangstellenden te koop voor 15 euro, excl. BTW. Er is slechts een beperkte oplage voor de vrije verkoop.