Zonder drinkwaterwinning waren de duinen bij Den Haag al lang verdwenen. Dat stelt directeur Piet Jonker van het Zuid-Hollandse drinkwaterbedrijf Dunea.

De duinen zouden ten prooi zijn gevallen aan de oprukkende stad, volgens Jonker, die spreekt over een perfect huwelijk tussen drinkwaterbedrijf en natuurorganisaties. In de nieuwe P+ stelt hij: “Wij stoppen per hectare meer geld in natuurbeheer dan Staatsbosbeheer.” De PDF van dit artikel is gratis te downloaden.

Omstreden is de duinwaterwinning – uniek in de wereld – de laatste jaren niet meer. Het kabinet ziet drinkwaterbedrijven nu zelfs als boegbeelden van het nieuwe natuurbeleid.  Dat is te zien in Meijendel, het duingebied tussen Scheveningen en Wassenaar, met een klassieke watertoren waarin een miljoen liter drinkwater kan worden opgeslagen.

Staande aan de voet van de toren is ook duidelijk waar directeur Piet Jonker (1950) zijn stelling op baseert. De stad is nergens ver weg. De flats aan Scheveningens boulevard staan op nauwelijks een kilometer afstand. Toen indertijd de duinen als waterwingebied werden ontdekt, waren er al volop plannen voor de aanleg van wegen en huizen. Die gingen van tafel. Maar de dreiging bleef. Het probleem voor Den Haag is dat de stad ligt ingeklemd tussen zee, duinen en tuinbouwkassen. Jonker. “Er werd zelfs gedacht aan een eiland voor de kust. Denk je echt dat ze die duinen ongemoeid hadden gelaten? Een woonwijk was er denk ik niet zo snel gekomen, maar steeds een stukje wegkapen heeft uiteindelijk hetzelfde effect.”

Nee, de voormalige Amsterdamse PvdA-wethouder weet het zeker: “Dit natuurgebied bestaat alleen nog omdat het drinkwaterbedrijf er altijd dwars voor is gaan liggen.” Wie daarover nog twijfels heeft moet maar eens gaan kijken bij de Belgische duinenkust: “Volledig volgebouwd. Omdat de natuurbeheerders geen weerstand konden bieden tegen al die leuke plannetjes.”

De vorig jaar gepubliceerde Natuurvisie van het ministerie van Economische Zaken bestempelt de sector zelfs tot strategische partner bij het realiseren van dat beleid. Op zich niet zo vreemd, want met 24.000 hectare onder hun hoede zijn de drinkwaterbedrijven de vierde natuurbeheerder in ons land. Maar hun werkwijze past ook precies in het streven van het kabinet om de samenleving meer te betrekken bij het natuurbeleid. Wie actief is in een gebied moet ook zorgen voor het natuurbeheer, is de gedachte. Laat dat nu precies zijn wat de drinkwaterbedrijven doen. Zij hebben direct belang bij het beschermen van de natuur. En stellen hun terreinen zoveel mogelijk open voor het publiek. Een grote meerderheid van de klanten vindt dat prima. Ook als zij daar zelf aan meebetalen. Kassa voor de overheid, want zo kost het geen cent belastinggeld.

“We doen het gewoon goed”, concludeert Jonker. De lof dateert vooral van de laatste jaren. Tot ver in de jaren negentig vonden natuurorganisaties nog dat de drinkwaterwinning niet paste in de duinen, omdat het schadelijk zou zijn voor de natuur. Uit de politiek kwamen soortgelijke geluiden. Ook toenmalig minister Pronk van Milieu vond dat de waterbedrijven op termijn geheel uit de natuurgebieden moesten verdwijnen. Die reageerden op de kritiek door meer deskundigheid in huis te halen. Biologen deden onderzoek naar mogelijke negatieve gevolgen, en adviseerden over wat beter kon.

Het leidde tot een dubbele omslag, zegt Jonker. “De eerste was de erkenning van de kant van de organisaties dat zij het niet beter kunnen dan wij. En nu zie je de tweede omslag. De natuurbeweging was doorgeschoten in de bescherming. De natuur moest de natuur blijven, en de mensen moesten daar zoveel mogelijk bij weg blijven. Daar neemt de politiek nu afstand van. En wij ook. Je moet juist verbinding met de bevolking houden. En bedenken hoe je verschillende natuurfuncties kunt combineren. Wij produceren water, beheren de natuur en verwelkomen recreanten. We hebben een bezoekerscentrum opgezet waar het eerste jaar al 100 duizend mensen kwamen. We doen aan educatie, we hebben een speelbos en een waterspeelplaats.”

Website Dunea

Tekst Hans van de Veen, fotografie Mischa Keijser