De top 3 is onveranderd: Marjan Minnesma van Urgenda op 1, Paul Polman van Unilever op 2, Maurits Groen van de WakaWaka op 3. Maar dat SER-voorzitter Wiebe Draijer uit het niets op plaats 7 belandde, is de grote verrassing van de Duurzame 100 2013.

Het is nu het derde jaar dat Marjan Minnesma op de eerste plaats staat. En dat is niet onverdiend. De Duurzame 100 van Trouw is geen oeuvreprijs, ook al hebben de oudere duurzamen altijd wel een voordeel op de jongere. Daadkracht is een belangrijk criterium, daarom verdwijnen sommige namen een jaar of wat uit de lijst, om daarna weer terug te keren. Dit jaar was voor Minnesma het jaar van de voorbereiding op het proces tegen de Staat der Nederlanden, waarbij zij ter zijde wordt gestaan door de advocaat Roger Cox, voor het eerst op de lijst op plaats 83.

Paul Polman van Unilever zet zijn duurzaamheidsbeleid bij Unilever stug door, vastgelegd in het Sustainable Living Plan. Als onze aanvoerder in de Dow Jones Sustainable Index slaagt, gaan boeren in ontwikkelingslanden een verdubbeling van hun inkomen tegemoet zien. Daar vallen alle Fair Trade-schema’s bij in het niet. Ook Unilever MVO-manager Anniek Mauser blijft hoog in de duurzame 100, ook al had ze geen daling maar een stijging verdiend, door haar moedige zoektocht naar duurzame gedragsverandering bij consumenten. Dit door schoolkinderen als ‘change agents’ in te schakelen. Daarover vertelde ze dit jaar uitgebreid in P+, ook op de conferentie Closing the Loop.

Op nummer 3 Maurits Groen, die dit voorjaar samen met P+ naar Denemarken afreisde voor een coverreportage. We onderzochten waarom de Denen kampioen decentrale energie zijn, hoe ze zo ver kwamen en wat daarvoor nodig was. Het was een snel tussendoortje voor deze communicatiedeskundige, die steeds meer producent wordt. Zijn WakaWaka lamp vliegt de wereld over, geeft licht in kampen van Syrische vluchtelingen, in donkere straten van Haiti na de aardbeving en in de Hoorn van Afrika. Ook in Denemarken praatte Groen volop over zijn lamp,  je kunt er hem ’s nachts om 3 uur nog over bellen.

Thomas Rau is de Koning van de Circulaire Economie geworden, een architect-ondernemer die praktisch uitvoering geeft aan een theoretisch concept. Een prachtige vierde plaats, met de potentie om nog hoger te komen. Rau leverde het afgelopen jaar onder andere de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht op. Hij tekende voor het gebouw, maar met zijn andere bedrijf Turntoo ook voor de inrichting. De gemeente Dordrecht en de scholengemeenschap kochten de stoelen, het tapijt en de verlichting niet, maar betalen voor het gebruiksrecht. Dat pakt goedkoper uit dan aanschaffen, een belangrijk signaal voor alle inkopers van de overheid die door bezuinigingen nog meer prijskoper zijn geworden dan ze al waren. De P+-conferentie Closing the Loop bezocht de Duurzaamheidsfabriek, na een uitvoerige analyse van de aanbesteding.

Op 5 een Europese politicus, geen Nederlandse. Dat is bijzonder, want kranten in Nederland boycotten min of meer de Europese politiek,  geobsedeerd in de ditjes en datjes  op het Binnenhof.  Bas Eickhout (Groen Links) vult het gat moeiteloos op en organiseert zijn eigen media, vooral door gebruik te maken van Twitter. Met 7000 volgers blijft de Duurzame wereld zo toch op de hoogte van belangrijke beslissingen in Brussel, zaken waar de lezers van de Nederlandse kwaliteitskranten nauwelijks idee van hebben. De eerste Nederlandse politicus in de lijst is Marianne Thieme van de Dierenpartij, gevolgd door Stientje van Veldhoven (D66), die in de Kamerbankjes terecht naast Pechtold zit. Van Veldhoven voert in Den Haag de discussie aan over een strategie voor grondstoffen, met het oog op schaarste en het oog op winst die daarmee voor ons handelsland te behalen valt.

In het voorlaatste nummer van P+ portretteerden wij Lucas Simons, naar aanleiding van een communicatieberaad bij MVO Nederland. Tijdens de bijeenkomst bleek al duidelijk waar de kracht van de vroegere directeur van Utz Certified ligt: het verbinden van partijen op gelijke noemers. Hij aanvaardde dan ook de zoekopdracht naar de mogelijkheden van diverse organisatie om krachten te synchroniseren, en daarna gezamenlijk mediabeleid uit te stippelen. Met zijn bedrijfje SCOPEinsight helpt Simons boeren in ontwikkelingslanden aan een betere kredietbeoordeling. Dit door samen met de boeren een sterkte/zwakte analyse van hun bedrijf te maken, ze te trainen in het maken van een businessplan en in boekhoud- en managementkennis.

En dan op 7 de hoogste nieuwe binnenkomer van dit jaar, Wiebe Draijer van de Sociaal Economische Raad, die een 'verbindings-opdracht' zoals die van Simons al in praktijk bracht, door het Nationaal Energieakkoord af te sluiten. Hij wist zowel de handtekeningen van de regering, als die van de werkgevers en vakbewegingen te verzamelen, plus die van 40 milieuorganisaties. Marianne Minnesma en Jan Rotmans (gestegen naar 11) vonden dat het akkoord teveel een compromis was geworden, maar een huzarenstukje blijft het. Als Draijer het komende jaar zijn Energieakkoord ook nog eens weet uit te rollen, verdient hij verder te stijgen. In het komende nummer van P+ een interview met Draijer, want wij zagen deze komeet al van verre aankomen.

Wat viel ons verder op in deze lijst? Had de jury (waar wij zelf ook deel van uitmaken) de woord bij het daad gevoegd en jonge duurzame talenten een extra duwtje gegeven? Toch wel. Niet in de top 10, maar wel op mooie plaatsen in de Duurzame 100. Hoogste ‘jongere’ werd Wouter Bruins, een jonge bioloog die een methode ontwikkelde waarbij al in het ei kan worden bepaald wat het geslacht is. Dit kan de nutteloze moord op 45 miljoen haantjes per jaar besparen, die onbruikbaar zijn voor de pluimveesector. Bruins belandde op plaats 16. Op 25 Joris Lohman, een jonge voedingsdeskundige die heel veel bestuurservaring aan het opbouwen is. Zo richtte hij onder andere het Food Film Festival op. Hij is van 1985. Een vertegenwoordiger van de Nieuwe Duurzame Business modellen is Tom Vroemen, oprichter van CrowdAboutNow, een van de meest succesvolle crowdfundingsplatforms. Hij kwam ermee binnen op plaats 52 en is van 1985. Pal achter hem Ralien Bekkers, heel jong nog, van 1992. De studente Future Planet Studies aan de Universiteit van Amsterdam is jongerenvertegenwoordigster van de VN en bezocht onder andere de klimaattop in Rio. Verder aardappelboer Krispijn van den Dries (1984) op 71. Anne Walraven op 89 is van 1986 en bijzonder, als een van de oprichtsters van de Jonge Duurzame 100, een lijst waar je niet meer op mag wanneer je 35 jaar bent geweest. P+ is medepartner van dit initiatief, hoofdsponsor is de ASNbank, die denkt aan 'De Wereld van Morgen'.

Leuk weetje in de lijst is dat er ook een echtpaar op voorkomt. Vegetarische slager Jaap Korteweg op 22 deelt het bed met het eerder genoemde Kamerlid Marianne Thieme, op plaats 18.

Andere opvallend feitje: slechts 1 journalist in de hele lijst, en dan nog iemand die al sinds 1980 aan hetzelfde programma werkt: Joost Huijsing van VARA's Vroege Vogels. Wel mooi, deze late erkenning.

Afrondend: een heel slecht jaar voor de Oranjes, waar alle leden die op de groslijst stonden uiteindelijk buiten de top 100 vielen. Wij missen Máxima het meest.

Ook een heel slecht jaar voor politici, met slechts 3 Nederlandse Kamerleden en niet 1 minister. Terecht, vinden wij. Wie het verdomt om in verkiezingsstrijd ook maar een woord vuil te maken aan duurzaam ondernemen en innovatie, verdient het ook niet om op deze lijst te staan.

Ook een slecht jaar voor de Financials van duurzaamheidsland, waar we al een beetje bang voor waren. Oud-jurylid Piet Sprengers van de ASN bank kwam nu zelf terecht in Top 100, maar wel in de verre achterhoede, zoals ook alle andere financieel specialisten. De sympathiestem was dus voor crowdfunder Tom Vroemen, maar Giuseppe van der Helm van de duurzame beleggersclub VBDO volgde pas op 73, Sprengers op 76, CEO Peter Blom van de Triodos Bank daalde fors naar 87, PGGM-topper Else Bos kwam pas op 91 binnen, FMVO-directeur Nanno Kleiterp is nog 'net binnen' op 96 en duurzaam circulair belegger Robert-Jan van Ogtrop pas op 98 met als bijna hekkesluiter Femke Groothuis van Ex’taks op 99…  Ze zitten er dus wel in, maar hier ligt voor het komende jaar een forse opgave om te laten zien dat de wereld pas zal veranderen als geldstromen (belasting en investeringen en spaargelden) stevig wijzigen.

Alle 100 op de website van Trouw

Tekst Jan Bom