Veilingrecord Leonora Carrington: 11,38 miljoen dollar
De website Wowwood.nl over kunstenaars in hout brengt deze primeur vandaag, na de veiling afgelopen nacht in New York.
De Brits-Mexicaanse kunstenaar Leonora Carrington (1917-2011) sneed het houten beeld niet zelf. Dat liet zij de man van een bevriende fotografe in Mexico doen, de houtbewerker José Horna. Wel beschilderde zij het beeld met haar surrealistische taferelen, die zo lijken te zijn weggelopen uit een schilderij van Hiëronymus Bosch (1450 – 1516). ‘La Grande Dame’ torent indrukwekkend hoog, met iets meer dan 2 meter hoger dan de meeste mensen.
Haar houten beeld uit 1951 heet voluit ‘La Grande Dame: (The Cat Woman)’. Na een rondtocht langs musea stond het dit jaar (2024) voor het eerst in bijna 30 jaar op een veiling. Sotheby’s schatte de opbrengst vooraf in op een bedrag tussen de 5 miljoen en 7 miljoen dollar. Het werd dus een record, ooit betaald voor een kunstwerk van hout: 11.380.000 US dollar!
De in Engeland geboren Carrington kneedde meer beelden van plasticine, die werden vergroot en ook in brons werden gegoten. Zelfs toen zij op een leeftijd was dat zij door gezondheidsklachten onmogelijk zelf meer een bijdrage kon leveren aan het afwerken van al die bronzen.
Carrington maakte het beeld bijna tien jaar na haar verhuizing naar Mexico in 1943, op de vlucht voor de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk. Daar hoorde ze bij de eerste lichting surrealistische kunstenaars, zoals Man Ray. Ook in Mexico sloot de Britse, die zich tot Mexicaanse liet naturaliseren, in contact met een groep kunstenaars (waaronder ook Frida Khalo) die het surrealisme voedden met een fascinatie voor spiritualisme en het occulte. Carrington mixte tal van mythologische figuren in haar werk.
Tussen verbazing en schrik
Al die kenmerken zijn terug te vinden op het raadselachtige houten beeld met zulke langgerekte vingers die doen denken aan de Art Deco beelden uit Bali. De gladgeschuurde maar toch nog ruwe katachtige kop lijkt op een brede schop. Anderen zien er ook wel een vlinder in, met twee donkere vlekken op de ‘vleugels’. Het gezicht heeft een expressie die grenst tussen verbazing en schrik. Of huilt zij?
Veel houten beelden maakten Carrington en Horna overigens niet samen: ‘La Grande Dame ‘staat te boek als het meest complexe en helaas ook een van de weinige samenwerkingen die behouden is gebleven.
De cycli van het leven
Het lichaam beschilderde Carrington’s met scènes over vrouwelijkheid en de cycli van het leven. Het is ook deze thematiek waardoor haar schilderijen nu zo in de belangstelling staan. Er is een sterke inhaalslag gaande nu westerse musea hun collecties en tentoonstellingen aanvullen met werken van ondergewaardeerde vrouwelijke kunstenaars die lang over het hoofd zijn gezien.
De vraag naar het werk van Carrington op de kunstmarkt stijgt de laatste jaren met een snelheid die nog surrealistischer is dan het surrealisme zelf. In mei 2024 werd haar schilderij ‘Les Distractions de Dagobert (1945)’ bij Sotheby’s verkocht voor 28,5 miljoen dollar. Ter vergelijking: in 1995 werd hetzelfde werk ‘nog maar’ verkocht voor 475.500 dollar.
Op de borst van het beeld schilderde Carrington een blauwgroene eenhoorn die kijkt naar een scène waarin een glinsterend ei van de ene vrouw aan de andere wordt doorgegeven. Het ei, een veelvoorkomend Carrington-symbool van vrouwelijke kracht, verschijnt opnieuw op de rug van het beeld, zwevend tussen een paardenbloemfiguur en een wolfachtige godin. Sotheby’s presenteert op YouTube nog een voorbeeldige presentatie waarin wordt ingegaan op de symboliek van al deze figuren.
Tekst Jan Bom, 19 november 2024