Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Health
Health
26 april 2015

Kosten zorg omlaag met MVO

Om de kosten van gezondheid omlaag te kunnen brengen, moet het fundament van de zorg veranderen. MVO Nederland bracht een brede coalitie samen die aan oplossingen werkt.

Om de vraag te beantwoorden waarom de zorg zo duur is geworden, moeten we een paar eeuwen terug in de tijd. Het denken over gezondheid heeft in de geschiedenis grote wijzigingen ondergaan. Omdat de kosten van de zorg onbeheersbaar worden, staan we nu ook weer voor zo’n kruispunt.

MVO Nederland bracht deze week de breedst denkbare coalitie van partijen bij elkaar, die hun best practices uitwisselden. Samen nadachten over het fundament waarop de gezondheidszorg is gebouwd. Is deze basis nog wel houdbaar? Wat is er nodig om van behandeling van ziekten te komen tot een systeem van preventie? Van voorzorg?

Thomas Plochg van de NPHF Federatie voor Gezondheid gaat voor een goed begrip van het heden terug naar de diepe middeleeuwen, toen miljoenen mensen in Europa stierven aan de pest “waar artsen weinig aan konden doen. Met de industrialisatie kwam er riolering en schoon water. We leerden wat een bacterie was, kregen de infectiezieken beter onder de knie. Helaas zie je dat wanneer je bepaalde ziektes weghaalt, andere er voor in de plaats komen. Anders zouden we eeuwig leven. Enkelvoudige, acute ziektes kwamen op, zoals het hartinfarct. Je was gelijk dood. Met ons huidige medisch specialistisch zorgsysteem is daar een succesvol antwoord op gevonden. Dat heeft een nieuw vacuüm gecreëerd, met de komst van chronische ziekten als diabetes, overgewicht en depressie, vaak in combinatie met elkaar. Omdat het menselijk lichaam herverkavelt is in enkelvoudige problemen, kunnen we deze multi-problematiek niet oplossen. Je hebt tien specialisten tegelijk aan je bed nodig. Laat die maar eens samen een integrale diagnose stellen. Bovendien ben je te laat, want het kwaad is al geschiedt. Ons zorgsysteem ziet er uit als een plaggenhut met een paleis er achter.”

Plochg bedoelt hiermee dat 95 procent van het gezondheidsbudget momenteel wordt besteedt aan het bestrijden van ziekte, ‘cure and care’. Niet meer dan 4 procent gaat naar preventie.

Dr. Machteld Huber van Louis Bolk Instituut zit op dezelfde lijn. Deze senior onderzoeker voedingskwaliteit en gezondheid wil het fundament van de gezondheidszorg wijzigen. Zelfs de definitie van wat gezondheid is, moet aangepast worden aan deze tijd, meent zij.

Huber werkte eerst als huisarts. Nadat zijzelf in korte tijd viermaal flink ziek werd, merkte ze dat gezondheid veel meer is dan die ziekte overwinnen. Als ze zich zorgen maakte, verslechterde de toestand. Dingen die haar blij maakten, hadden een positief effect. Later herkende ze dit toen ze met drugsverslaafden en mensen met een oorlogstrauma werkten. Bij het Louis Bolk Instituut bracht ze daarna maar liefst 556 indicatoren in kaart die bepalen hoe gezond iemand zich voelt. Ze bracht deze terug tot zes dimensies: lichaamsfuncties, mentale functies en beleving, spirituele en existentiële dimensie, kwaliteit van leven, sociaal-maatschappelijke participatie en dagelijks functioneren.

Ook Huber stelt: “Je ziet steeds vaker lifestyleziekten zoals overgewicht, diabetes, allergieën en astma. Dat komt onder andere door de definitie van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) uit 1948, waarin een verwijzing staat naar het streven van afwezigheid van ziekte en zwakte. De eigen verantwoordelijkheid voor een gezond leven is mensen daarmee afgenomen. Gaat het mis, dan is daar de dokter en medisch specialisten. De huidige definitie resulteert ook in het verlengen van leven zonder de vraag te stellen wat een kwalitatief leven is; kan iemand nog met plezier actief participeren in de maatschappij?”

Bij haar promotie vorig jaar stelde ze dat een nieuwe definitie van gezondheid een nieuwe richting aan de zorg moet geven. Ze trok er internationaal de aandacht meer. Huber: “We moeten patiënten in hun kracht aanspreken in plaats van in hun zwakte. Gezondheid is geen doel op zich, maar een middel. Mijn definitie is dan ook: ‘Gezondheid is het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven’.”

‘Postieve gezondheid’, noemt Huber dit. “Eigen regie kan de kwaliteit van leven aanzienlijk vergroten en de medische consumptie verminderen. Met als essentie dat de scheidslijn tussen zorg en welzijn gaat vervagen. Dat is ook niet vreemd, want gezondheidsvragen zijn vaak welzijnsvragen. Als je nu met een welzijnsvraag naar de huisarts gaat, is er een grote kans dat de vraag een medische wending krijgt. Dan ga je naar huis met een doosje pillen, terwijl de oorzaak ergens anders ligt. Dat is onwenselijk. Daarom moeten we de loketten anders inrichten. Moet de aandacht veel meer naar de nulde en eerstelijnszorg. Waar zorgaanbieders beter luisteren naar de vraag achter de vraag en goed adviseren.”

De enorme coalitie deze week bij bij cateraar Albron in De Meern dook op deze visie en probeerde aansluiting te maken met eigen Best Practices. Aan tafel zaten producenten van voeding en voedingsbestanddelen, werkgevers met vitaliteitsprogramma’s, aanbieders van voeding zoals supermarkten, restaurants en cateraars, maatschappelijke organisaties die gezondheid bevorderen, koepelorganisaties van patiënten en consumenten en ook de overheid.

P+ nodigde uit dit gezelschap zes partijen uit om praktijkvoorbeelden te zoeken die de visie van Huber en Plochg ondersteunen en voor een kanteling in het denken over gezondheid zorgen. In het zomernummer van P+ volgt deze bijzondere portettengalerij, in een themanummer dat is gewijd aan de bijdrage vanuit het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) aan het vraagstuk ‘Gezondheid’.

Abonneren op P+ People Planet Profit