Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Groene Breinbreker
Groene Breinbreker
26 augustus 2015

Is uitstel belastinghervorming ramp of zegen?

Dat de belastinghervorming niet doorgaat is beslist geen ramp, vindt hoogleraar Klaas van Egmond. Dat er in Nederland geen zicht is op het invoeren van een CO2-taks wel.

P+ start deze week een nieuwe serie: de Groene Breinbreker. Het zijn keer op keer vragen aan hoogleraren en wetenschappers, die vanuit de praktijk van het duurzaam ondernemen komen. De wetenschappers zijn verenigd in het netwerk Het Groene Brein. De aanleiding voor de eerste vraag is het intrekken van de belastinghervorming door de regering.

Vraag: Is het niet doorgaan van de voorgenomen belastinghervorming voor duurzame ondernemingen een ramp of een zegen?
Antwoord: Klaas van Egmond, hoogleraar Geowetenschappen Universiteit van Utrecht.

“Alle uitstel om het milieubeleid èn de belastingen tegelijk te vereenvoudigen is uiteindelijk een ramp. Nu zat die combinatie niet in de voorgenomen plannen, maar om dan van een zegen te spreken… Je mag hooguit blij zijn dat je nu op verkiezingen in 2017 moet wachten, nog twee jaar. Was deze belastinghervorming doorgegaan, dan was de wachttijd op goed beleid beslist nog langer geweest. Hoe vaak gaat het fiscale stelsel op de schop? Als het dan gebeurt, moet het meteen goed zijn.

In de aanzet van de hervorming zaten er een paar dingen die niet per se verkeerd waren. Het minder groot maken van de verschillende energietarieven was een begin. Maar: een marginaal begin. De autorijder aan de pomp betaalt 200 keer zoveel belasting als de zware industrie voor zijn energie. Die verschillen zouden kleiner kunnen worden.

Goed was het verlagen van de kosten op arbeid. Daar profiteren bedrijven in de groene en sociale sfeer van, vooral de ondernemingen waar de werkgelegenheid hoger is, het werk arbeidsintensiever.

Het centrale idee van vereenvoudiging was ook prima. Niemand zit op complexe belastingen te wachten, waar niemand iets van snapt. Bovendien is toenemende complexiteit een onderschat risico voor een beschaafde samenleving.

Het idee van de vergroening van het belastingstelsel blijkt echter niet te zijn geland. Het hele probleem zit bij het gedachtengoed van de VVD-fractie, het idee dat belasting niet sturend zou mogen zijn in de samenleving. Dat is een fundamentele misvatting. Belasting heffen is altijd aan waarden gebonden geweest, aan doelen. Je mag het fiscale systeem best zo inrichten dat het democratisch gewenste doelen stuurt. In die zin was het plan voor mij een totale teleurstelling.

Het kan namelijk zo eenvoudig. En we hoeven het ook niet zelf uit te vinden: een eenvoudiger belastingregime dat duurzame ondernemers bevoordeelt. Hoewel Nederland wat betreft de omvang van de bestaande milieubelastingen binnen de EU in de kopgroep zit, staat het wat betreft de beprijzing van CO2 op achterstand. Je ziet dat landen als Engeland en Frankrijk bezig zijn een CO2-taks in te voeren, een belasting op de hoeveelheid uitstoot van broeikasgassen. Dat lijkt heel complex, maar dat is het juist niet. Het is in ieder geval eenvoudiger dan de huidige CO2-emissiehandel, die lijkt te zijn opgezet om niet te kunnen functioneren.

CO2-heffingen zijn voor alle bedrijven, over de hele linie, hetzelfde. Groene bedrijven die geen of weinig uitstoot hebben, betalen alleen minder belasting. Nu kun je zeggen: maar zo jaag je de zware industrie het land uit. Wie wil de Hoogovens nu kwijt? Inderdaad, dan moet je die bedrijfstak als geheel compenseren. En als de Hoogovens de energie-efficiëntie verhoogt, kunnen ze dat geld ook in eigen zak steken. Je moet dan onomwonden durven te zeggen dat wij deze bedrijven om economische redenen tegemoet willen komen en we dit niet verstoppen in milieumaatregelen. We beschermen onze eigen bedrijfsleven dan vanzelf tegen landen die geen CO2-taks hebben ingevoerd. China kan hetzelfde doen, maar als ze het niet doen, en er is geen CO2-taks op bijvoorbeeld het speelgoed geheven dat hier arriveert, dan zeg je aan de grens: we rekenen het wel even uit. Dat is 3,50 euro voor die spelletjes bijbetalen. Klaar is Kees. Het is echt zo eenvoudig.

Weg met die wolkenkrabbers in Bonn waar ze de veel te ingewikkelde emissiehandel moeten uitrekenen en organiseren: durf te vereenvoudigen!

De voorgenomen belastinghervorming keek naar dit alles niet. Dat is dus een kans om het bij het volgende plan om de belasting te hervormen beter te doen."

Stel gratis uw eigen vraag

Dit is de eerste aflevering van de serie Groene Breinbrekers. Elke week zal op de website van P+ een praktijkvraag worden gesteld aan een van de 80 wetenschappers die aan het netwerk Het Groene Brein zijn verbonden. P+ roept het bedrijfsleven op eigen vragen te mailen. Beantwoording hiervan is gratis. Over een uitvoeriger onderzoek kan altijd gepraat worden. Vraag mailen naar: editor@p-plus.nl