Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Groene Breinbreker
Groene Breinbreker
15 september 2015

Inkoop Zaanstad voorbeeld alle gemeenten

Het duurzame inkoopbeleid van Zaanstad zou door alle gemeenten in Nederland gevolgd moeten worden. Zelfs door alle publieke organisaties, vindt Jacques Reijniers, specialist duurzaam inkopen en lid van het Groene Brein.

Groene Breinbreker: Is de Zaanstad Formule voor duurzaam inkopen geschikt voor alle gemeenten van Nederland?

Antwoord: Jacques J.A.M. Reijniers is directeur Apollo Consultancy. Hij is ook voormalig hoogleraar inkoopmanagement Nyenrode Business Universiteit en oud directeur van het NIC, het voormalige Rijksinkoopbureau. Reijnier is lid van Het Groene Brein, het netwerk van 85 duurzame hoogleraren en andere wetenschappers.

Reijniers: “Zoals bij vele nieuwe ontwikkelingen gaat de kost voor de baat uit. Naar ik veronderstel hebben alle gemeenten in hun beleidsplannen ook ambities neergelegd voor het bereiken van hun duurzaamheidsdoelstellingen. Het is inmiddels bekend dat deze doelstellingen zeer effectief gerealiseerd kunnen worden door vroegtijdig (in de beleidsfase) gebruik te maken van de kennis en ervaring van leveranciers: gewoon doen. Er zijn reeds mooie en aansprekende voorbeelden in gemeenteland voorhanden.

Maar we zijn er nog lang niet. Ik herinner mij als de dag van gisteren de doelstellingen van toenmalig minister Jacqueline Cramer. Zij was het die het belang van leveranciers bij ‘verduurzaming’ als geen ander voor organisaties in de publieke sector zag: “Zorg dat de duurzaamheidsdoelstellingen ook ‘knock out’ criteria zijn bij het inkopen”. Op deze manier werd ook de innovatiekracht in de keten binnen de private sector gestimuleerd.

Het verdient een groots compliment dat de gemeente Zaandam nu eens openlijk de ‘daad bij het woord voegt’. Op de tweede plaats is het goed dat deze benadering de naam ‘Zaanstad formule’ krijgt. Vanaf nu is het te Zaandam, Wormerveer, Krommenie en de andere plaatsen binnen deze gemeente verplicht om duurzame gemeentelijke investeringen te doen als deze zichzelf terugverdienen binnen maximaal vijftien jaar.

Deze aanpak kan voor alle gemeentes (maar ook alle andere publieke organisaties) in Nederland gebruikt worden. Waarom eigenlijk niet? Het vraagt wel dat investeringsbegrotingen en exploitatiebegrotingen geïntegreerd gebruikt dienen te worden. Ook dienen gemeentebesturen en colleges over hun zittingstermijnen heen te kijken. Dat kan door de begrotingen over meerdere jaren zichtbaar te maken in functie van de ‘terugverdiendoelstellingen’. Ook een adequate monitoring van de opbrengsten en exploitatiekosten in de tijd is hierbij een voorwaarde. Ook hier is ‘terugverdienen’ meer dan alleen financieel. Inzicht in modern financieel management zal meer dan alleen bij de financiële functionarissen bekend moeten zijn.

In het boek (het resultaat van een onderzoek door verschillende hoogleraren van Nyenrode Business Universiteit) ‘Sustainable business modeling. Een besluitvormingsinstrument voor duurzame bedrijfsvoering’ wordt een hulpmiddel aangereikt om de samenhang tussen financiële en niet-financiële doelen adequaat zichtbaar te maken. Natuurlijk is eenmalig investeren niet altijd nodig. Wat te denken van ‘leasen’?

Of de termijn van 15 jaar goed gekozen is, vind ik moeilijk te beoordelen. Een feit is wel dat er lef getoond wordt door een termijn te noemen. De tijd zal leren of dit te kort of te lang is. Voor alles is hier het professioneel monitoren in de tijd essentieel. Mijn advies: vooral niet het ambitieniveau verlagen gedurende de genoemde termijn. Houd de rug recht en verander om politieke redenen niet niet periodiek de doelstellingen.

Om het vertrouwen in de nieuwe aanpak te vergroten is het tussentijds laten zien van de resultaten van essentieel belang.

Kortom… Gemeenteland: volg het voorbeeld van de gemeente Zaanstad onder het motto ‘geen woorden alleen, maar eindelijke concrete daden’.”

Stel gratis uw eigen vraag

Dit is de vierde  aflevering van de serie Groene Breinbrekers. Elke week zal op de website van P+ een praktijkvraag worden gesteld aan een van de 85 wetenschappers die aan het netwerk Het Groene Brein zijn verbonden. P+ roept het bedrijfsleven op eigen vragen te mailen. Beantwoording hiervan is gratis. Over een uitvoeriger onderzoek kan altijd gepraat worden. Vraag mailen naar: editor@p-plus.nl