Wereldprimeur met een nieuwe onderlaag voor asfalt van schoongespoeld as uit afvalverbrandingsovens. Niemand levert zulk schoon materiaal aan de wegenbouw als HVC en Boskalis Environmental. P+ maakte een Online Magazine over deze cross-sectorale samenwerking.

Deze onderlaag bestaat uit bodemas, het restmateriaal na verbranding van afval.

Burgemeester Bruinooge van Alkmaar walste vanmiddag een eerste proeflading van dit milieuvriendelijke materiaal voor de wegenbouw plat. Op dezelfde plek moet deze zomer een grootschalige verwerkingsinstallatie gaan opereren, die alle restmaterialen als metalen, maar ook zouten uit het as van de afvalverbrandingsinstallatie halen.

Omdat dit schonen met water gebeurd, is er een speciaal woord voor bedacht: een bodemaswasinstallatie.  Burgemeester Bruinooge gaf al aan deze benoeming graag eens voor een spelletje Scrabble te willen gebruiken, bij voorkeur voor de drie keer woordwaarde optie.

Bodemas is het restproduct van een afvalenergiecentrale.  HVC schoont die bodemas ook nu al, maar het proces is nog een stuk ruwer. Grote stukken ijzer zijn eruit gehaald, maar kleinere delen niet. Het geschoonde materiaal  wordt al in de wegenbouw gebruikt, maar is nog niet ideaal. Het moet worden ‘bedekt’ met een laag folie, om ‘uitspoeling’ van de milieuonvriendelijke stoffen in de bodem te voorkomen.

De nieuwe installatie laat deze schadelijke stoffen er wel uit. De bouwstof die overblijft kan dus “vrij” - zonder isolerende voorzieningen of verdere bewerking - toegepast worden. Het kan in de wegenbouw dienen als alternatief voor zand, maar het kan ook in beton en asfalt worden verwerkt.

“Het wassen en verder opwerken van bodemas is een mooi voorbeeld van de circulaire economie. De huidige ingewikkelde gebruiksaanwijzing van bodemas vervalt. Bodemas wordt voor het eerst een volwaardige vervanger van zand”, aldus Dion van Steensel, directeur HVC, een van de twee initiatiefnemers.

HVC werkt aan het project mee om maatschappelijke redenen, maar ook omdat de reststoffen nog waarde hebben. Consumenten zijn onzorgvuldig in het scheiden van hun afval en gooien ook elektronica zoals oude mobieltjes bij het afval. Daar zitten waardevolle materialen in, zoals goud. Met de nieuwe reinigingsmethoden kan dat voor een groot deel uit het as worden teruggewonnen, op de allerfijnste stofdeeltjes na.

“Je zou een theoretische berekening kunnen maken, die erop uit komt dat wij met deze installatie voor vier miljoen euro aan goud gaan delven. Dan ga je uit van ons marktaandeel afvalverwerking, afgezet op een onderzoek van het CBS dat er voor 27 miljoen euro aan goud in het restafval van Nederland zit. Of die berekening klopt, dat moet ik nog zien. Of het ons lukt ook. Maar het zou leuk zijn voor onze aandeelhouders”, aldus Van Steensel. HVC is het eigendom van een groot aantal gemeentes in Nederland.

Zijn de teruggewonnen restmaterialen in deze samenwerking voor HVC, de nieuwe onderlaag is het eigendom van Boskalis. En dat is prachtig materiaal, vertelt  Haico Wevers, directeur Boskalis Environmental. Hij werkte ruim twee jaar aan het nieuwe proces. “Voordat we de nieuwe fabriek besloten te bouwen, hebben we al een ton aan materiaal in een eerste proeffabriek gefabriceerd. We hebben het ook al toegepast bij de wegbouwwerkzaamheden bij Schiphol, bij de A9, knooppunt Badhoevedorp. Daar lagen op een gegeven moment drie verschillende lagen naast elkaar: zand, ruw geschoond bodemas en het nieuwe uitgewassen bodemas. Kwam er toch een enorme hoosbui aan. Het nieuwe materiaal hield zich uitstekend, het water liep beter weg, het lag nog net zo vlak als eerst. Bij de andere onderlagen moesten we weer aan de slag, de oude bodemas was een blubberzooitje geworden. Het is dus prachtig materiaal, dat we graag gaan verwerken en ons een besparing op milieukosten gaat opleveren. We kunnen het materiaal ook aan andere partijen kwijt, want niemand heeft dit nog en de overheid wil duidelijk deze kant op”, aldus Wevers, die de proefinstallatie financierde.

Ook als eigenaar van dit proces heeft hij een unieke positie. “Vooral het schonen van zouten uit water is een lastige zoektocht geweest, dat heeft ons de nodige tijd gekost. Maar ook dat is opgelost.”

HVC en Boskalis zijn de eerste partijen die praktisch uitvoering geven aan de milieuafspraken die in 2012 met de overheid zijn gemaakt. In deze zogeheten Green Deal is afgesproken dat in 2017 de helft en in 2020 alle verwerkte bodemas vrij toepasbaar moet zijn. Daarnaast moet er een minimum aan metalen teruggewonnen worden en moet er minder dan 15 procent restmateriaal overblijven.

Burgemeester Bruinooge en zijn wethouder zijn zeker van plan alle mogelijkheden van deze wereldprimeur voor zijn stad in te zetten. Bij de opening noemde hij al een afslag die de komende jaren aan de beurt is. “Ik ga er zeker van uit dat wij dan van deze bodemas gebruik willen maken,” zei de burgemeester. En hij meent. Voor een foto is hij graag bereid een kluitje geschoond bodemas te presenteren. "Hier wil ik wel vuile handen voor maken", grapt hij.

HVC over de nieuwe bodemaswasinstallatie