Statiegeld op PET-flessen blijft
Staatssecretaris Wilma Mansveld heeft besloten: “Statiegeld op grote PET-flessen wordt niet vrijgegeven.” Dat staat in haar brief aan de Tweede Kamer, waarin ze bovendien een retoursysteem voor kleine PET-flesjes voorstelt.
Van ons krijgt ze 5 van de 5 sterren voor de wijze waarop ze dit dossier heeft weggewerkt. We bespeuren weer elan op het ministerie van (Infrastructuur en) Milieu.
Is dit een definitief besluit? Ja en nee. Mansveld laat weten dat ze tot haar standpunt is gekomen omdat de verpakkingsindustrie niet voldoet aan de zogenaamde ‘Raamovereenkomst’ verpakkingen. Deze loopt door tot 2022 en wordt in 2017 weer geëvalueerd.
Vooral de enorme hoeveelheid PVC-verpakkingen in de supermarkten deden haar tot dit besluit komen, zo blijkt uit haar schrijven. De verpakkingsindustrie trok zich van dit onderdeel van de overeenkomst totaal niets aan: zelfs groenten wordt in PVC verpakt.
De staatssecretaris zet de lat zelfs nog iets hoger. Ze kiest er niet voor om ook kleine PET-flesjes in te laten zamelen door supermarkten. Technisch is dit mogelijk: de emballage-apparaten zijn er klaar voor. Liever introduceert Mansveld echter een ‘retourpremiesysteem’, zoals ze dat noemt. Er is werk aan de winkel voor scholen, verenigingen en plaatselijke initiatieven.
We citeren haar voorstel: “De kleine PET-flesjes worden nu via de bestaande inzamelsystemen, bron- of nascheiding, ingezameld. De gemeenten die kunststof verpakkingsafval via bronscheiding inzamelen, zijn aangesloten bij het Plastic Heroes systeem.Het overgrote deel van de blikjes wordt uit de assen van de Afvalenergiecentrales (AEC) gehaald. Echter, omdat toch een deel van deze kleine PET-flesjes en blikjes als zwerfafval in het milieu en in het restafval terechtkomt, is het wenselijk deze flesjes en blikjes ook zo veel mogelijk afzonderlijk in te zamelen en te recyclen. “
Mansveld: “Bij de gesprekken die ik heb gevoerd, is aan alle partijen gevraagd na te denken over een creatieve aanpak voor de kleine PET-flesjes en blikjes. (-) Het meer inzamelen van kleine flesjes en blikjes vraagt om samenwerking tussen gemeenten, bedrijfsleven en consumenten. Een breed draagvlak is essentieel.Het verpakkende bedrijfsleven en de VNG hebben de handschoen opgepakt en zijn in overleg gegaan met Stichting Natuur & Milieu. Deze brede coalitie heeft aangeboden om de nu reeds opgedane ervaringen met beloningssystemen voor de inzameling van kleine flesjes en blikjes te vertalen naar een landelijke aanpak. In deze aanpak zullen ook verenigingen, scholen, clubs en maatschappelijke organisaties betrokken worden.”
Mansveld noemt het een proefproject: “De basis hiervoor is al gelegd in de Raamovereenkomst. Deze partijen gaan nu een plan uitwerken voor een effectief en simpel systeem voor een retourpremie op kleine PET-flesjes en blikjes, in aanvulling op de bestaande inzamelsystemen, zoals het Plastic Heroes systeem. Per 1 januari 2016 wordt een start gemaakt met deze aanpak die als proefproject op landelijke schaal in 2016 en 2017 wordt doorgezet. Op basis van de resultaten wordt een uitgewerkt en landelijk dekkend plan per 1 januari 2018 ingevoerd. De exacte uitwerking en de manieren van vergoeding voor de kleine PET-flesjes en blikjes wordt nog uitgewerkt door de betrokken partijen. Het plan van aanpak is voor oktober 2015 gereed.”
De milieubeweging is uiteraard blij met dit besluit. Het Recyclingnetwerk laat weten dat uiteindelijk ook kleine PET-flesjes onder een statiegeldregeling moeten komen te vallen. Dit is het grote schrikbeeld van onder andere Coca-Cola en supermarkten als Albert Heijn, belangrijke spelers in de anti-statiegeldlobby. Robbert van Duin van het Recyclingnetwerk: “Kleine petflesjes, waarop geen statiegeld wordt geheven, zijn de afgelopen vijftien jaar steeds vaker verkocht. Inmiddels gaan er meer kleine dan grote frisdrank- en waterflessen over de toonbank. Juist die flesjes gebruikt men vaak buitenshuis en je ziet ze dan ook overal slingeren. Akelig, en een bron van dierenleed en plastic soup. En dan ben ik nog niet over de blikjes begonnen.”
Met dit besluit heeft staatssecretaris Mansveld haar geloofwaardigheid behouden. Die stond bij afschaffen van het statiegeld zeker op het spel, na alle nota's waarin ze het belang van een circulaire economie aangaf. In dat licht bezien zijn de eerste zinnen in haar brief aan de Tweede Kamer veelzeggend: "Nederland heeft de kennis en ambitie de koploperspositie in recycling van afval tot waardevolle grondstoffen verder uit te bouwen. Het Rijk werkt daarvoor in het programma Van Afval Naar Grondstof1 aan een versnelling van de realisatie van de circulaire economie. Het kabinet heeft met dit programma drie doelen: het vitaal houden van ons natuurlijk kapitaal, het verbeteren van de voorzieningszekerheid en het versterken van het verdienvermogen van de Nederlandse economie. In een circulaire economie zijn kringlopen gesloten en ketens optimaal ingericht. Afval en emissies bestaan niet meer, mens en milieu worden niet meer belast en voorkomen wordt dat grondstoffen opraken. De kracht van de samenleving zal benut worden om dit doel te bereiken in samenwerking met de ketenpartijen."
Mansveld heeft heel wat lastige klussen op haar bureau zien landen, maar voor het verwerken van dit al hele oude dossier verdient ze vijf van de vijf sterren.