Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
koeien, schets van tomas schats
koeien, schets van tomas schats
26 mei 2013

Niets nieuws aan oerwoudvrije kaas

Inmiddels zijn er 12.000 ‘oerwoudvrije kaasjes’ besteld, die onder de naam Kleine Hoefprint verkocht gaan worden. Biologische kaasboeren halen hun schouders op. “Dit doen wij als sinds 1926”.

Wat is het probleem? Volgens Milieudefensie eten Nederlandse koeien jaarlijks 205.000 ton sojameel, dat wordt verwerkt in krachtvoer. Het gaat dan om ‘sojaschroot’ een afvalproduct. Dat is vooral winterkost voor koeien, die dan op stal staan. De milieuorganisatie vertrouwt echter niet op Ronde Tafel voor Duurzame Soja, die onder andere beloofd dat niet wordt verbouwd op grond dat tot voor kort oerwoud was.  Milieudefensie vind de criteria van de Tafel bovendien ‘te slap’. “Voor de sojaconsumptie van alleen de Nederlandse melkkoeien is 60.000 hectare land nodig. Een gebied zo groot als elf keer nationaal park de Hoge Veluwe.”

Voor het Klein Hoefprint kaasje wordt ook wel soja verbouwd, maar dat komt uit Europa. Dat zou zelfs in Nederland kunnen groeien. Voor de rest eten de koeien van de Milieudefensie-boeren alleen gras, erwten en lupines.

Op biologisch-dynamische kaasboerderij van Loverendale wordt wat meewarig gereageerd op deze campagne. Niks nieuws onder de zon. Daar in het Zeeuwse Vrouwenpolder proberen de kaasboeren al sinds jaar en dag de kringloop gesloten te houden. Geen kunstmest, dus. Een eeuw geleden, toen Loverendale in 1926 startte, viel er hooguit ‘wat sterrenstof’ als extra bevruchting op de weilanden.

Kaasmaker Jos Pelgröm is wel met zijn tijd meegegaan. Hij koopt “een beetje” krachtvoer bij. “Maar dat is echt niet veel.” En daarin zit ook wel soja. Uit Zuid-Amerika. “Maar omdat het van biologische oorsprong is, weten wij waar het vandaan komt. We kennen de toeleveranciers allemaal. En daar is zeker geen oerwoud voor gekapt. Dit soja-afval komt van bestaande landbouwgronden. Die zijn er ook in Brazilië.  Je kunt bovendien ook overdrijven, met het alleen willen voeren van producten van hier. Er is een enorm project geweest met luzerne, ondersteund door Europese subsidies. Toen die geldstroom stopte en men nog eens ging rekenen, bleek de energie om dit groenvoer te drogen zo duur te zijn, dat men er weer mee is opgehouden.”

Pelgröm koopt zijn krachtvoer bij Van Gorp diervoeders, die een aparte biologische lijn voert. Ook daar zeggen de gebroeders Van Gorp: “Het is niet zo dat er voor elke sojaboon een heel bos wordt gekapt. Wij hebben dit jaar bovendien dit jaar een convenant ondertekend met het Bioplatform over soja en biodiversiteit.”

Desalniettemin. Ook al klopt de beschuldiging van Milieudefensie dus niet, het is toch een bijzonder initiatief. Het past in de trend om lokale ketens op te bouwen en productie terug te halen naar Europa. Wie een Klein Hoefprint kaasje voor 10 euro wil proberen, kan het op de website bestellen. De kaas wordt gemaakt door Aurora, de kaasmakerij in Limburg van Harry ten Dam. Hij zocht de melkboeren uit. En hij belooft dat het een ‘volvette jonge kaas van biologische kwaliteit wordt, naar Gouds recept, mild en smedig’.

Over het Klein Hoefprint-kaasje

Over de kaas van Loverendale

Nachrift: Klaas Breunissen van Milieudefensie stuurde ons een reactie op dit artikel, dat wij hierbij ongewijzigd doorgeven.


In het artikel wordt op meerdere momenten gesproken over sojaschroot als afvalproduct. Dat is onjuist. Uit onderzoek van onderzoeksbureau Profundo bleek dat de vraag naar soja voor maar liefst 57 procent komt door toepassingen in veevoer. Hier kan je dus niet spreken van een bij- of afvalproduct, maar van een hoofdproduct (naast sojaolie, dat voor 36 procent van de vraag naar sojaolie verantwoordelijk is.) Kijk hier voor meer informatie:
http://www.milieudefensie.nl/nieuws/pers/berichten/soja-in-veevoer-belangrijke-oorzaak-ontbossing-zuid-amerika

Daarnaast wordt in het artikel gesteld dat het prima kan om verantwoorde soja uit Zuid-Amerika te halen waar geen bos voor is gekapt. Milieudefensie stelt dat het niet duurzaam is om voer voor dieren hier te halen van de andere kant van de wereld.
Op zich juicht Milieudefensie pogingen toe om de teelt van soja in Zuid-Amerika te verduurzamen. Maar het probleem van ontbossing wordt daarmee echter niet structureel opgelost. Sojateelt zorgt in veel gevallen op directe en indirecte wijze voor ontbossing. In eerste instantie wordt bestaande landbouwgrond gebruikt, waar eerst lokale boeren en veehouders gebruik van maakten. Deze lokale boeren moeten vervolgens elders opnieuw beginnen en zo verdwijnt oerwoud voor nieuwe landbouwgrond. Zo lang we steeds meer land blijven gebruiken voor sojateelt, blijft de druk op de grond en de natuur in Zuid-Amerika bestaan.

Overigens past het regionaliseren van veevoer natuurlijk juist bij de kringloopsluiting die bio-dynamische boeren voorstaan.

Tot slot, Het is voor het eerst dat er expliciet om oerwoudvrije kaas wordt gevraagd door consumenten. Dat er her en der kleine boeren in Nederland zijn die het al zonder Zuid-Amerikaanse soja doen is goed, maar wij willen met de Kleine Hoefprint meer bereiken dan een enkele boer. Door met consumenten druk uit te oefenen willen we structurele veranderingen bewerkstelligen.