De ondernemende inkoper heeft de sleutel in handen om de circulaire economie te ontsluiten. Hoogleraar Bart Vos van de Tilburg University onderzoekt deze poortwachters namens het Groene Brein voor NWO.

Prof. dr. ir. Bart Vos is NEVI hoogleraar inkoopmanagement en een van de projectleiders van het landelijke onderzoeksprogramma van NWO en het Groene Brein naar de praktijk van duurzame businessmodellen. De hoogleraar  duikt vooral in de vraag wat de rol van inkoopafdelingen voor rol spelen in de transitie naar circulaire ketens. Vos is aangesloten bij het Groene Brein, de netwerkorganisatie waar meer dan 90 hoogleraren en andere wetenschappers op zijn aangesloten.

Groene Breinbreker: Bestaat de ondernemende inkoper al?

Vos lacht: “Jawel, maar nog nauwelijks in de wetenschappelijke literatuur. De fase van het onderzoek naar wetenschappelijk onderzoek op dit gebied levert weinig op. Een recent proefschrift. Niet veel meer. Reden om binnen ons NWO-project promotie-onderzoek te doen.”

En dat kun je van twee kanten bekijken. Jammer dat er geen fundament is waar op verder kan worden gebouwd. Fijn, omdat ook in de wetenschap pionierswerk belonend kan zijn.

Vos blijft er bescheiden onder: “Voor het grote publiek is dit waarschijnlijk volstrekt oninteressant. Waarom hebben wij behoefte aan een ondernemende inkoper, een ander soort inkoper die niet een offerte voorschrijft, maar in dialoog met aanbieders tot vraag komt. Voor ons is het omschrijven van wat zo’n entrepreneur doet echter wel een mijlpaaltje.”

Het is precies om deze reden waarom het onderzoeksproject van NWO en het Groene Brein zo belangrijk kan zijn voor de ontwikkeling van de circulaire economie. Als inkopers de poortwachters van deze ontwikkeling zijn, is het belangrijk om een wetenschappelijk onderbouwde studie te hebben waarin precies de sleutel en het slot worden omschreven. Andere bedrijven kunnen daar hun voordeel mee doen.

De eerste ervaringen zijn bekend en komen vooral uit de textielbranche en kantoorinrichting. We beschreven ze uitvoerig in P+. Dat zijn de koplopers, volgens Vos, en hij kent de betrokkene organisaties goed vanuit de Green Deal Circulair Inkopen. Interface is een hele bekende, de stoelen van Herman Miller, Ahrend rukt op, door onlangs bekend te maken ingenomen meubelen te herstellen en te moderniseren en via een eigen webshop aan bedrijven en particulieren weer aan te bieden.

Het onderzoek is hier feitelijk een vervolg op. Vragen die Vos wil beantwoorden zijn: welke product-service-systemen spelen bij circulaire inkoop een rol? Hoe komen afspraken over hoogwaardig hergebruik aan het einde van de gebruiksfase tot stand? Hoe kan dit leiden tot winst voor alle ketenpartners? Hoe leidt innovatie in de keten tot meervoudige waardecreatie?

En dan komt de hoofdvraag voor het NWO-project: hoe laten circulaire businessmodellen zich vertalen in de inkoopstrategie, het inkoopproces, de leveranciersrelaties?

Een plaats waar Vos zeker heengaat voor zijn onderzoek is Venlo, de stad die meteen het Cradle to Cradle gedachtengoed omarmde en toepaste bij de laatste Floriade. Daarmee was de kous niet af. Over enkele weken opent het nieuwe stadhuis dat zowel qua inrichting als qua gebouw voldoet aan standaarden van Cradle to Cradle.

Vos: “Zo’n koploper stuit op praktische problemen, zoals de terugkoopgarantie van de leveranciers. Hoe regel je dat met publiek geld? Daarover is tot in de gemeenteraad toe over meegedacht, ook over een lease-achtige constructie. Daar kan ik wel iets mee in het onderzoek. Daar zetten we dus een onderzoeker op die nagaat: hoe verlopen zulk soort transities.”

De hoogleraar weet al wel zeker: “De ondernemende inkopers kunnen niet alleen in hun eigen huis actief zijn, maar moeten er echt op uit. Het kan alleen als je de kennis van producenten weet te ontsluiten. Wie daarin slaagt, zal enthousiaste volgers krijgen.”

Maar het tegenovergestelde moet ook gebeuren. Vos zag bij de Green Deal ook de "nodige partijen die wel aanschoven, maar vervolgens weinig tot niets deden. Hoe komt dàt dan? Geen tijd? Geen positie in eigen organisatie? Hoe is zo’n traject verlopen?”

In het zomernummer van P+ komt een portret van de inkoper van de stad Venlo te staan, waarin we enkele vragen van Vos alvast zelf stellen. Ook is een P+ Online Magazine in productie, waarin het hele onderzoekprogramma van NWO en het Groene Brein wordt gepresenteerd.

Heeft u ook een Breinbreker voor een van de wetenschappers van het Groene Brein? Mail ons!

Dit is aflevering 27 van de serie Groene Breinbrekers. Elke week wordt op de website van P+ een praktijkvraag gesteld aan een van de 90 wetenschappers die aan het Groene Brein zijn verbonden. P+ roept het bedrijfsleven op eigen vragen te mailen. Beantwoording hiervan is gratis. Over een uitvoeriger onderzoek kan altijd gepraat worden. Vraag mailen naar: editor@p-plus.nl