Er is een duidelijke breuklijn tussen de eerste en de huidige generatie duurzame pioniers. De eerste koplopers werkten nog binnen het systeem. De pioniers van nu bouwen eigen ketens en internetbusinesses op. Die breuk komt naar voren in de nieuwe P+ Special, naar aanleiding van het boek over Bart Jan Krouwel, een van de oprichters van Triodos Bank en directeur Duurzaamheid bij de Rabobank. 

De titel van dit boek luidt: ‘Waar een wil is, is een omweg’.

Een aantal karakteristieke duurzame pioniers van het eerste uur is niet meer onder ons. Eckart Wintzen, Lambert Pater, Peter van Luttervelt. Ze manifesteerden zich al voor de eeuwwisseling en zetten de eerste duurzame ondernemingen op, zoals Jan Oosterwijk dat deed met de Nederlandse tak van Body Shop. Wouter van Dieren (Van de Club van Rome tot Springtij) en Frank van Beuningen (duurzame belegger PYMWYMI) zijn er nog wel. Samen met Bart Jan Krouwel zijn zij nu de oudsten van deze allereerste lichting, die mensen als Willem Lageweg (MVO Nederland), Peter Blom (Triodos) en de rond de eeuwwisseling nog piepjonge Ellen van den Adel inspireerden. Het Social Venture Network (SVN) diende daarbij als springplank. 

Van den Adel typeert de eerste generatie als “mensen die het systeem van toen wel ter discussie stelden, maar zich daar prima in konden vinden. Ze gingen relaties aan met captains of industryen met de politiek. Ze hadden ook een soort lichtvoetigheid, vrolijkheid. Het waren entrepreneurs die het beter wilden doen. Ze hebben het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in Nederland opgezet.”

Van den Adel werkt in haar adviespraktijk Work on Progress nu regelmatig samen met jonge (sociale) ondernemers, die fashion en voedselproductie op een andere manier opzetten. “De tweede generatie pioniers ontdekt dat MVO een mooi laagje bovenop hetzelfde oude systeem is. Dat systeem zit nu dieper, verborgen in de grond. Maar het is onveranderd. Zij keren zich daarvan af. Doen er welbewust niet aan mee. Steken geen enkele moeite in het samenwerken met bestaande bedrijven. Ze creëren een eigen wereld, door gebruik te maken van de mogelijkheid van internet en van hun eigen netwerken. Dat vergt toch weer heel andere vaardigheden dan die van de allereerste pioniers, voor wie de muur van onwil heel zichtbaar aanwezig was.”

In de nieuwe P+ Special staat Bart Jan Krouwel model als een van de meest opvallende pioniers uit de eerste lichting. Een van de anekdotes over hem in het boek: ‘Bart Jan gebruikte geen managementstijlen uit de managementboeken. Hij benoemt zijn strategieën met afkortingen die een knipoog zijn naar gangbaar managementtaal. Hij versnelt en vertraagt besluitvormingsprocessen in het licht van de uiteindelijke doelstelling met de KIR en de PEN-methode. Met de KIR-methode (Kluitje In Het Riet) leidt hij mensen van het pad af en creëert hij de gewenste ruimte en tijd. Ook met de PEN-methode (Pappen En Nat houden) haalt hij het tempo uit een proces. Hij wil snel een overzicht hebben van een situatie, dus als er geen goede analyse voorhanden is of onvoldoende gegevens zijn, past hij de JBF-methode (Jan Boeren Fluitjes) toe. Als mensen hem willen belemmeren om zijn doel te bereiken en soms zelfs zware sancties inzetten om zijn acties te voorkomen, dan schudt hij dit van zich af met de LELL-aanpak (Lullen en Laten Lullen). Dit zijn de belangrijkste instrumenten in de gereedschapskist van Bart Jan bij veranderingsprocessen’.

In de P+ Special van volgende week komen er voorbeelden van ondernemers die tot de nieuwe generatie behoren.

Download P+ Special 'De eerste duurzame pioniers'