Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
P+ en Tweede Kamerleden, foto Else Boutkan
P+ en Tweede Kamerleden, foto Else Boutkan
04 september 2014

Over de statiegeld-primeur van P+

Tweede Kamerleden wilden vanochtend het verhaal achter de afkoop van het statiegeldbeleid van Lidl en Aldi horen. Hoofdredacteur Jan Bom van P+ gaf opening van zaken.

In de zaal bij belangenvereniging De Groene Zaak waren onder andere Stientje Veldhoven van D66, Henk van Gerven van de SP en Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren aanwezig, naast een keur aan deskundigen op het gebied van verwerking van plastic en recycling.

De verklaring van P+ People Planet Profit:

+ Twee (later zelfs drie) goed in het levensmiddelenbedrijf ingevoerde bronnen hebben mij onafhankelijk van elkaar verteld dat er bijzonder overleg is geweest tussen de speciale missie van het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) enerzijds en Lidl en Aldi anderzijds. Aan de Duitse prijsvechters is daarbij het voorstel gedaan om niet door te gaan met innen van statiegeld. Er is gesproken over een bedrag als tegemoetkoming voor het feit dat Aldi en Lidl nu (volgens CE Delft) 3 cent winst op het verwerken van een ingezamelde grote PET-fles maken. De speciale delegatie heeft volgens de zegslieden van P+ onder voorzitterschap gestaan van Theo Roos, oud-directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) en nu lobbyist voor tal van zaken en bedrijven, waaronder de tabaksindustrie. De tweede man aan tafel was John Brands, CEO Coca-Cola Nederland.

+ Deze verklaringen zijn in kader van hoor- en wederhoor schriftelijk voorgelegd aan Lidl en Coca-Cola en CBL. De koepelorganisatie van supermarkten heeft niet willen reageren, wist zelfs het kantooradres van oud-directeur Roos en zijn telefoonnummer niet. Coca-Cola heeft bevestigd dat er overleg gaande is over het statiegeld-dossier in de branche met het oog op de toekomst, “wanneer er besloten wordt dat statiegeld wordt vrij gegeven.” Dan zullen er volgens Coca-Cola “tal van afspraken tussen producenten en retail nodig zijn om een goede overgang naar een nieuw inzamelsysteem te organiseren. Daarover vinden uiteraard al gesprekken plaats.”
Lidl stelde dat Lidl Nederland als lid van het CBL “aangesloten is bij de afspraken die zijn gemaakt omtrent statiegeld.” Dat staat lijnrecht tegenover eerdere verklaringen en ook interviews, waarin Lidl juist verklaarde fervent voorstander van statiegeld te zijn, in tegenstelling tot de andere leden van het CBL. Op de website van Lidl zijn de vele uitingen die pro-statiegeld waren inmiddels verdwenen. Die vindt je nu alleen nog terug op oude, nog niet verwijderde Facebook-berichten.

+ Waarom is Coca-Cola tegen statiegeld? Het is te verklaren als een strategisch defensieve actie om te voorkomen dat ook kleine PET-flesjes van 50 cl onder de nu nog bestaande statiegeldregeling komen te vallen. Dat maakt zo’n flesje duurder en de kans groter dat iemand die langs de kant van de weg tankt besluit om in plaats van een Coke een kartonnetje fruitsap te nemen.
Die dreiging is reëel. De terugkeer van het statiegeld is een trend. Grote kledingconcerns als C&A en H&M nemen gebruikte kleding in. Een jong label als Mud Jeans presenteerde een lease-constructie voor spijkerbroeken. Zeeman introduceerde kort geleden statiegeld op draagtassen.
Andere landen breiden statiegeld op drank zelfs uit naar aluminium blikjes. De stand van de techniek is nu al zo dat emballage-apparaten kartonnen verpakkingen kunnen innemen.
Naast deze meer praktische zaken is er een meer principiële kant. Coca-Cola is een Amerikaans bedrijf dat niet erg dol is op overheidsbemoeienis. De frisdrankfabrikant streeft naar maximale ‘verpakkingsvrijheid’. Het innen van statiegeld beperkt dit.

+ Waar komt de weerstand van Albert Heijn en ook andere supermarkten tegen het statiegeld vandaan? Dat is onder andere te verklaren uit het slecht doordachte systeem van afhandeling, dat is ingevoerd. De meeste supermarkten houden de PET-flessen na inname heel en dat kost onnodig veel ruimte in pakhuis. Daarna rijden vrachtwagens met hele grote plastic zakken vol lucht naar telcentra om daar uit te zoeken hoe groot de marktaandelen van de verschillende frisdrankfabrikanten zijn. Dat is een dure service voor iets wat helemaal niet nodig is: de emballage-apparaten kunnen zelf ook softwarematig op merk een uitdraai maken. Zo maak je de inname van statiegeldflessen onnodig kostbaar. Lidl stampt de PET-flessen na inname meteen in elkaar. Hun transporteurs vervoeren vervolgens minder lucht. Dat is stukken efficiënter.

+ Aan de orde is deze vraag: mogen bedrijven in deze tijd hun maatschappelijke verantwoordelijkheid voor hun producten en de afval die deze veroorzaken afwentelen op de gemeenschap? Dat past niet in het nieuwe denken van de circulaire economie, waarbij producten zelfs niet eens meer verkocht worden, maar door producenten in bruikleen aan gebruikers wordt aangeboden. Het statiegeld op PET-flessen is hiervan een succesvol oervoorbeeld. Het statiegeld is daarom de hoeksteen van de circulaire economie.