Groene bomen die langs de rivier onder water staan. Overstroomde Duitse steden. Zomerse sneeuwval in de Alpen. Hoe kan het? Weerman Reinier van den Berg van Meteo Consult wijst op het verdwijnen van de straalstroom.

De straalstroom is de ‘tegenwind’ die er altijd is wanneer je van Amsterdam naar New York vliegt. De terugweg duurt altijd korter, want dan heeft het vliegtuig op grote hoogte ‘windje mee’. Er omheen vliegen is niet te doen, want de breedte van deze snelstromende rivier van lucht is wel 100 tot 300 kilometer. Zeker ’s winters kunnen er windsnelheden van 250 tot 300 kilometer per uur gemeten worden.

Reinier van den Berg legt het zo uit: “Wat we dit jaar zien, is dat de westelijke straalstroom de grote afwezige is.  Een westelijke stroming komt vanaf de Oceaan en heeft een gematigd effect op het Europese klimaat, zeker op dat van West-Europa. Bij gebrek aan een sturende westelijke stroming zien we vanzelfsprekend vaker een wind uit het noorden, zuiden of oosten. Elk van deze windrichtingen gaat vaker vergezeld van extreme temperaturen. Te koud, of juist te warm. Deze lente wordt vooral bepaald door de noordelijke windvariant voor ons land. Daardoor zal deze teleurstellende lente als extreem koud in de klimaatboeken worden weggeschreven.”

Heeft het met de opwarming van de aarde te maken? Van den Berg sluit het niet uit: “Klimaatwetenschappers speuren naar de mogelijk oorzaak van de afwezige straalstroom. Is het slechts een onderdeel van en natuurlijke cyclus, of is er meer aan de hand? Ook in het verleden zijn er perioden aanwijsbaar waarbij de straalstroom gas terug nam of min of meer van de kaarten leek te zijn verdwenen. Toch is het niet ondenkbaar, dat er tegenwoordig meer aan de hand is. Immers, de kracht van de straalstroom hangt samen met temperatuurverschillen. Het is bekend dat het Poolgebied beduidend sneller opwarmt dan de subtropen. De temperatuurgradiënt neemt iets af. Het zou kunnen, dat deze afname reeds voldoende is, om zoveel vaart uit de straalstroom te halen, dat die een meer meanderend gedrag krijgt. Met bochten en afgesnoerde lagedrukgebieden in de vorm van zogenaamde koude putten. In dit kader is het zeker opvallend, dat we ook in de voorbije jaren al erg vaak een zwakke straalstroom zagen. Hiermee verband houdt ook het uitblijven van perioden met onstuimig weer vanuit het westen. Echte (zuid)westerstormen hebben we al tijden niet meer gehad in ons land.”

Meer hierover op de website van Meteoconsult

Een van de meest bizarre effecten: filmpje van een sneeuwrivier op 1 juni in Oostenrijk.