Volgens Chief Economist Wim Boonstra van de Rabobank deugt de vakliteratuur voor studenten economie niet. In geen van de studieboeken wordt melding gemaakt van coöperatief bankieren, in Nederland goed voor 40 procent van de consumenten- en retailmarkt.

Het zit Boonstra (1958) hoog. In de Special van P+ over de Revival van de Coöperatie zegt hij: “De vakboeken voor economiestudenten bieden wiskundige formules waarmee je leuk kunt gaan simuleren, maar met de werkelijkheid heeft het heel weinig meer van doen.”

Boonstra en Bas Rüter (1969), sinds dit jaar directeur Duurzaamheid bij de Rabobank, vinden de aandacht voor beursgenoteerde ondernemingen in de media proportioneel groot. Rüter in P+: “Wereldwijd zijn er 800 miljoen mensen lid van een coöperatie. Die coöperaties creëren honderd miljoen banen. Dat is 20 procent meer dan alle multinationals samen. Er zijn ook drie keer zoveel mensen lid van een coöperatie dan dat er individuele aandeelhouders zijn.”

Boonstra stoort zich ook aan het gebrek aan inzicht op de universiteiten. “Je ziet dat ook de wetenschap los staat van de samenleving. Er zijn nu zelfs wetenschappelijke artikelen die erover gaan dat de coöperatie uit de wetenschappelijke literatuur is verdwenen."

Boonstra: "Toen ik in de jaren zeventig economie op de VU studeerde, was daar een boek van professor De Roos. Daarin stond uitgebreid beschreven welke bankenmodellen er waren. Ook de coöperatieve vorm, die was gebaseerd op de beginselen van Raiffeisen. Veertig jaar geleden was dit een standaard vakliteratuur. Als je vandaag een vakboek pakt, worden alle banken afgeschilderd als naar winstmaximalisatie strevende ondernemingen. Dat is een karikatuur van de werkelijkheid. De aandacht voor de coöperatievorm is volledig verdwenen. Je merkt dus dat er mensen zijn opgeleid die echt denken dat dit de wereld is, mensen die nu posten bemannen bij toezichthoudende organisaties, maar ook mensen in de ambtenarij. En dan ligt er ineens een toekomstvisie op de financiële sector vanuit een kabinet, dat alleen maar geschreven is vanuit het gezichtsveld van aandeelhouders, aandeelhouders, aandeelhouders. Zat je bij de toenmalige minister van Financiën aan tafel, dan moest je hem vertellen dat het hele retailbankieren in Nederland, consumenten en het midden- en kleinbedrijf, niet alleen maar draait om beursgenoteerde banken, maar dat juist banken met een andere oriëntatie vaak een veel grotere rol spelen. Nou, dat was volstrekt nieuwe informatie voor hem.” Boonstra doelt hier op minister Wouter Bos en zijn ambtelijke top, ten tijde van de redding van ABN AMRO.

Niet veel later was het uitgerekend de Rabobank die voor rust en stabiliteit in het Nederlandse bankwezen zorgde, toen de kredietcrisis uitbrak. Boonstra en Rüter erkennen dat de Rabobank toen een vluchthaven is geweest. Boonstra: “Tijdens de crisis klotsten miljarden per week naar binnen. Het probleem is: het geld stroomt naar binnen, maar je kunt er eigenlijk niks mee. Als het onze eigen klanten zijn, dan is het een ander verhaal. Maar als het klanten van andere banken zijn, die hals over kop hun spaargeld bij de Rabobank willen stallen, dan weet je ook: als de situatie gekalmeerd is, kan het weer in hetzelfde tempo uitlopen. Dus: je kunt het geld niet gebruiken om er lange termijn kredieten op te verlenen. We hebben dat geld uiteindelijk alleen bij de Europese Centrale Bank kunnen beleggen in heel kortlopend staatspapier, allemaal liquide.”

De gratis PDF van het complete artikel is te downloaden, zie de linkerkolom onderaan.

Wie de complete P+ Special over de Revival van de Cooperatie wil lezen, kan zich abonneren op P+.

Abonneren op P+
 

Tekst Jan Bom