Binnen vier jaar stapt een groot aantal bedrijven in de sojaketen over op 100 procent verantwoorde soja. En in het nieuwe jaar kunnen we kweekvis met een nieuw keurmerk kopen in de Nederlandse supermarkten.

Het waren twee langverwachte, maar daarom niet minder mooie doorbraken die de betrokken sectoren, enkele ngo’s en het Initiatief Duurzame Handel (IDH) in Amsterdam presenteerden, bij de start van een groot congres over international supply management. 

Op een doorbraak in de sojasector was het langst gewacht. Al jaren wordt internationaal gesproken over verduurzaming van de sojateelt. Vooral Zuid-Amerika kampt met de negatieve effecten van de grootschalige teelt, als ontbossing, schending van landrechten van de lokale bevolking en overmatige inzet van bestrijdingsmiddelen. Er zijn wel criteria voor een meer verantwoorde productie, maar die worden nog nauwelijks toegepast. Belangrijkste reden: een ontbrekende vraag. Daar moet nu verandering in komen, door het initiatief van de Nederlandse sector. Nadat in juli al een eerste schip met 85 duizend ton verantwoorde soja in de haven van Rotterdam arriveerde, zullen de volumes de komende jaren flink oplopen: volgend jaar een half miljoen,  oplopend tot 1,5 miljoen ton in 2014.

“Een mijlpaal op het gebied van duurzame handel”, aldus Joost Oorthuizen, directeur van het IDH. Zijn organisatie steekt 3,5 miljoen euro (overheidsgeld) in het verduurzamen van de productie, eenzelfde bedrag komt van het bedrijfsleven. Solidaridad zal telers in Zuid-Amerika helpen de transitie naar gecertificeerde productie te maken. Directeur Nico Roozen hoopt op een vliegwieleffect: “Dat er nu vraag komt uit de markt, is essentieel voor de sojaboeren. Het gaat nog steeds om een beperkt percentage, maar nu kan de rest van Europa volgen. Daar wordt hard aan getrokken.” Nederland is in Europa de belangrijkste logistieke draaischijf in de sojahandel.

Solidaridad en ook het Wereldnatuurfonds erkennen dat er kritiek mogelijk is op de toegepaste criteria voor verantwoorde soja. WNF’s Johan van den Gronden: “Wie met meerdere partijen aan tafel zit moet compromissen sluiten. Maar dit is de beste standaard die er momenteel is.”

Bij de vissector is er kritiek te horen (vooral van de zijde van de retail) zich toe op de introductie van wéér een keurmerk: het Aquaculture Stewarship Council (ASC) voor kweekvis, door WNF en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel gezamenlijk. De reden om op dit moment nog niet aan te sluiten bij het al langer bestaande (en succesvolle) MSC-keurmerk voor wildgevangen vis is dat de visserij daar niet veel voor voelt; die ziet de kweeksector toch vooral een concurrent. De realiteit is, stellen de initiatiefnemers van het nieuwe keurmerk, dat inmiddels bijna de helft van alle vis die we eten afkomstig is van viskwekerijen.  Begin 2012 zal de eerste tilapia met keurmerk in de supermarkten liggen, snel gevolgd door pangasius. Het streven is om in 2016 alleen nog kweekvis aan te bieden met het ASC-keurmerk, dat hoopt ook internationaal de standaard te worden. Belangrijke Europese retailers als Edeka en Migros en recent het Zuid-Afrikaanse Pick ’n Pay committeren zich al aan ASC.    

Webtip: www.idhsustainabletrade.com

Een bericht van Hans van de Veen