Grote en kleine energieleveranciers kunnen in virtuele energiecentrales samen verantwoordelijk worden voor een veilige energievoorziening. Particulieren met zonnepanelen kunnen dan samen naar de stroombeurs.

Dat schrijft Marga Edens van RWE in de nieuwe P+.

Volgens het hoofd Corporate Responsibility van de Europese energiereus wordt het tijd om over een nieuw systeem na te denken. Alle particulieren die decentraal stroom en warmte opwekken, zijn met elkaar nu al goed voor 22% van de totale energieproductie in Europa. Al die kleintjes zijn groot geworden. Daar horen ook de verantwoordelijkheden van een grote speler voor onze elektriciteitsvoorzieningen bij, stelt Edens.

De trend richting decentrale opwekking geeft een enorme impuls aan duurzaamheid. Prosumers kiezen over het algemeen voor kleinschalige, duurzame toepassingen met bijvoorbeeld zon, wind of aardwarmte. Voor hen zelf verbetert meestal (op termijn) ook de betaalbaarheid. Het gevolg hiervan is wel dat de kosten van de grootschalige bestaande voorzieningen door een kleinere groep energie-afnemers moet worden opgebracht.

De grootste impact heeft decentralisatie echter op de beschikbaarheid. Dat heeft twee oorzaken. Decentrale energieproductie is minder voorspelbaar, omdat de afhankelijkheid van het weer toeneemt. Op zonovergoten, windrijke dagen wordt er (te) veel energie geproduceerd, op bewolkte, windstille dagen te weinig. Het grote aantal kleine aanbieders leidt bovendien tot een fragmentering van de energievoorziening met onduidelijkheid over verantwoordelijkheden.

De vragen die opdoemen zijn volgens Edens: “Hoe managen we overschotten en tekorten? Hoe knopen we al die zonnepanelen en micro-wkk’s aan elkaar? Hoe integreren we vele kleine, particuliere installaties in een grote, 24/7 beschikbare energievoorziening? Door die energievoorziening op een andere manier te organiseren.”

In P+ maakt ze gebruik van een infographic die gemaakt is door Roland Berger Strategy Consultants. De illustratie toont hoe de twee systemen, die van grote producenten en die van alle kleine leveranciers, samen komen.

Edens: “Twee begrippen vormen daartoe de sleutel: smart en virtueel. De energievoorziening van de toekomst draait om smart meters, smart grids en virtual power plants. Smart meters leveren afnemers decision-making information (hoogte van verbruik, time-of-use pricing etc.). In combinatie met de mogelijkheid om op afstand hun verwarming, verlichting en ander energy-consuming devices te kunnen aansturen, stelt die informatie hen in staat om hun eigen energiehuishouding actief te managen.”

Over de virtuele centrales: “Een manier om de vele kleine, decentrale opwekkingsinstallaties een centrale rol te laten spelen in de toekomstige energievoorziening is om ze als een eenheid te beschouwen, als een virtual power plant. Vele kleintjes vormen samen een grote. Als eerste stap kan de stroom die ze afzonderlijk decentraal produceren worden gebundeld en centraal worden aangeboden op de stroombeurs.”

Het is een begin. “Uiteindelijk zouden die decentrale units ook fysiek moeten worden gekoppeld en centraal aangestuurd, willen ze hun onmisbare bijdrage kunnen leveren aan het blijvend beschikbaar, betaalbaar en duurzaam houden van onze energievoorziening. Daarvoor zijn smart grids nodig, de fysieke verbindingen tussen alle afzonderlijke schakels van de energievoorziening. Met behulp van innovatieve informatie- en sturingstechniek maken ze van (decentrale) energieproductie, decentrale energieopslag en afnemers met hun smart meters een samenhangend en samenwerkend geheel.”

Edens beseft dat deze kwestie niet alleen met techniek is op te lossen. “Dat deze toekomstvisie werkelijkheid wordt, is niet een zaak van de energiebedrijven alleen. Noodzakelijk is dat onbezorgde, passieve energie-afnemers veranderen in bewuste, actieve energy generators en energy savers en zich gaan gedragen als partners van de energiebedrijven. Ook individuele, kleine prosumers moeten zich rekenschap geven van de grote belangen die in het geding zijn. Want “with the power comes the responsibility”.

De volledige tekst van deze bijdrage in de serie ‘Energy Crossroads’ is gratis als PDF te downloaden.

Zie de linkerkolom, onderaan.