Ideaal is industriële ecologie, wanneer het ene bedrijf het teveel aan warmte in hetzelfde industriepark aan andere bedrijven levert. Maar warmtevervoer over de weg kan ook. Met zeolieten.

Wie zich heel even verdiept in energiescenario’s tot 2050, leert al snel dat onze behoefte aan warmte en koude veel groter is dan die naar elektriciteit. Dat geldt voor consumenten, maar ook voor de industrie. Of voor combinaties hiervan, zoals zwembaden. Die staan in de regel niet in industrieparken, waar meestal genoeg warmte voor handen is, maar in woonwijken. Zwembaden produceren daarom hun eigen warmte, de meest duurzame zelfs met vet en slachtafval, afvalproducten die zo toch nog van nut zijn. Tegelijkertijd staan er in Nederland nog volop bedrijven en energiecentrales die aan zee of naast rivieren gebouwd worden, om hun overtollige warmte te kunnen koelen. Nu het inzicht voortschrijdt, wordt dit meer en meer als totale gekte beschouwd. Net even verderop is die warmte hard nodig om woonwijken in de winter te verwarmen en wordt er onnodig kostbaar aardgas verstookt. Maar wat doe je wanneer de afstand tussen de warmtebron en de van kou rillende consument te groot is, of qua infrastructuur in ons volle land niet te realiseren is?

In Dortmund in Duitsland is een deel van de oplossing gevonden. De gedachte is net zo simpel als die van het vullen van een kruik voor in bed. Warmte is niet meteen verdwenen, maar koelt langzaam af. Vraag: welke stoffen houden warmte het langste vast? Dit kunnen zogenaamde ‘zeolieten’ zijn, die een extreem adsorptievermogen hebben. Dit zijn mineralen die veel water kunnen bevatten. We weten als sinds de oude Grieken dat het water er bij verhitting uit kookt, en dat verklaart ook de naam. ‘Zein’ is Grieks voor koken en ‘lithos’ is steen. Er zijn nu ook zelfs kunstmatige zeolieten gemaakt, met dezelfde sponsachtige eigenschappen.

Op een excursie van het Warmtenetwerk Nederland op 26 september wordt in Dortmund getoont hoe ‘groene warmte’ van een afvalverwerker bij Dortmund over de weg wordt getransporteerd naar een overdekt zwembad. Transport van warmte over de weg is energetisch niet zo raar als het lijkt, stelt Klaas de Jong van deze stevig aan de weg timmerende organisatie. “Het brandstofverbruik van de vrachtauto is maar een fractie van de energie die is opgeslagen in de container.”

Er zijn dan ook meerdere projecten in bedrijf in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Latherm heeft naast het project in Dortmund ook een project in Bottrop en het researchinstituut ZAE Bayern heeft al enkele jaren een proefproject in Hamm voor transport van restwarmte tussen twee fabrieken.Terwijl Latherm met het bekende glauberzout werkt, experimenteert ZAE Bayern met de eerder genoemde zeoliethen.

In het symposium voorafgaand aan de bezichtiging van het mobiele systeem gaan twee sprekers in op de ontwikkelingen met zeoliethsystemen binnen hun organisatie. Fabian Fischer van ZAE Bayern bespreekt o.a. de ervaringen in Hamm terwijl Heike Schreiber van de universiteit van Aken ingaat op haar project met opslag en opwaardering van warmte uit een WKK.

Aanmelden voor excursie Warmtetransport over de weg

Weblog energie-expert