FMO is een van de belangrijkste financiers van een 19 miljoen dollar kostende project in Uganda, het grootste privaat gefinancierde zonne-energieproject tot nu toe in sub-Sahara Afrika. Het continent staat een groeispurt te wachten.

In de nieuwe P+ wordt geconstateerd hoe hard het gaat, nu de kosten van zonne-energie lager worden dan die van kolencentrales en andere fossiele energiebronnen.

De Afrikaanse energiesector wacht een ‘Perfect Storm’, stelt professor Anton Eberhard, voorzitter van de energieadviescommissie van de Zuid-Afrikaanse overheid. Private investeerders en bedrijven beseffen nu pas hoe groot de markt voor duurzame energie op het continent is.

Zonne-energie gaat het verschil maken, zegt een andere energiegoeroe, de Brit Jeremy Legget. Hij voorziet op korte termijn een onstuimige groei. De miljarden die vrijkomen door desinvesteringen in de fossiele sector zullen rechtstreeks doorstromen naar zon en wind.

Zonne-energie is hot, zo veel is wel duidelijk. Over de potentie in Azië bestaat weinig twijfel. Maar Afrika? Vergeleken met de relatief goed ontwikkelde energiemarkt in veel Aziatische landen is de situatie op het Afrikaanse continent nog altijd bedroevend. 600 Miljoen Afrikanen beschikken niet over elektriciteit. In slechts zeven Afrikaanse landen heeft meer dan de helft van de bevolking toegang tot elektriciteit; in de meeste landen komt dat percentage niet boven de twintig uit.

“De verschillen zijn groot”, erkent FMO’s Bernhard van Meeteren. “Neem Rwanda, dat nu van 100 naar 150MW gaat aan totaal geïnstalleerd vermogen, waarvan 8,5MW uit zonne-energie. Terwijl ze in India rustig een zonnecentrale van 100MW in één keer neerzetten.”

Schaal is niet het enige verschil tussen Azië en Afrika. Veelvuldig wordt verwezen naar zaken als de slechte infrastructuur, gebrekkig functionerende overheden, corruptie, het gebrek aan technisch geschoold kader. Met als gevolg nauwelijks ruimte voor grootschalige projecten op het continent.

Maar volgens Van Meeteren, al sinds 2002 FMO’s energiespecialist voor Afrika, zijn dergelijke observaties gedateerd. “Tot zo’n zes jaar terug kwam het nog wel voor dat je eerste drie jaar met een overheid onderhandelde over een gasgestookte centrale, en dan nog eens drie jaar bezig was met de bouw ervan. Maar die tijd is echt voorbij. Zeker met zonne-energie. Dat zijn veel eenvoudiger projecten, en de vraag ernaar is groot.”

Ga maar uit van zes maanden voor de bouw, zegt Van Meeteren. Inclusief het bestellen van de panelen in China (nog altijd de goedkoopste producent), vervoer over zee en weg, opstellen en aansluiten op het net. Zo zal de 10MW zonnecentrale in Uganda, waarvan de bouw in maart begon, nog dit jaar op volle kracht functioneren. FMO is een van de belangrijkste financiers van het 19 miljoen dollar kostende project, het grootste privaat gefinancierde zonne-energieproject tot nu toe in sub-Sahara Afrika (Zuid-Afrika uitgezonderd).

Een tweede soortgelijk project in Uganda is in de maak. Van Meeteren: “De overheid daar zegt nu tegen investeerders: dit zijn de locaties, kom maar met voorstellen.” Subsidie, in de vorm van ontwikkelingsgeld, is steeds minder nodig. “Nadat het nieuws over de Ugandese zonnecentrale bekend werd, klopten er ontwikkelaars bij de overheid aan die zeiden: kunnen wij op dezelfde voorwaarden soortgelijke projecten bij jullie bouwen? Zonder subsidie, die hadden ze niet nodig. Dat is voor mij het bewijs dat we echt de volgende fase ingaan.”

Lees het complete artikel in de nieuwe P+ (gratis PDF)

Tekst Hans van de Veen