Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Biodiversiteit meten
Biodiversiteit meten
28 januari 2023

Biodiversiteit meetbaar maken

Biodiversiteit meten is een kwestie van beginnen en pas later resultaten meten. Dat advies gaf academisch directeur Karen Maas van het Impact Centre Erasmus aan een zaal van MVO-managers, die worstelen met de vraag hoe ze inspanningen om natuur te behouden cijfermatig moeten verantwoorden. 

Hoogleraar Maas sprak van ‘lagging indicators’; factoren die na verloop van tijd veranderen door economische, financiële of bedrijfsmatige ingrepen. Maas zei: “We willen graag de impact meten, maar we moeten als het over biodiversiteit gaat veel meer op zoek naar de vraag aan welke knoppen we moeten draaien."

Een stukje uitleg: "Lagging indicators, zoals bijvoorbeeld minder ongelukken op de werkvloer, zijn resultaten. Leading indicators zijn de knoppen waar we aan kunnen draaien, bijvoorbeeld het dragen van veiligheidskleding om daarmee die ongelukken op het werk te voorkomen. Dus leading indicators geven aan wat wij meer of minder moeten doen om een effect te behalen op de lagging indicators. Wanneer we natuurlijk habitat van dieren willen behouden, betekent dit geen bomen kappen of zelfs bos aanleggen. Met lagging indicators’kunnen we toetsen waar bedrijven vervolgens iets hebben bereikt.”


Houtproductie hier verwaarloosbaar

De panelleden van deze alumni-bijeenkomst, veelal oud deelnemers aan de het Executive programma CSR van het Impact Centre Erasmus en het MVO Expertpanel, kregen tijdens de bijeenkomst inzicht in wat ecosystemen zoal aan goederen en diensten leveren. In de sfeer van ‘regulering’ is voor Nederlandse ecosystemen een lange lijst te maken, die begint met bestuiving van bomen en planten, bodemvruchtbaarheid, waterberging, verkoeling van de stad tot aan kustbescherming toe.

De lijst met ‘productiediensten’ van de Nederlandse ecosystemen is een stuk korter, liet duurzaam investeerder Arjan Ruijs van CARDANO Actiam zien. Het gaat dan vooral om drinkwater en niet-drinkwater. De productie van biomassa voor energie is vrijwel nihil, hoewel het aanbod sinds 2000 wel ietsje is gestegen. Bijna alle biomassa wordt uit het buitenland aangevoerd om hier met subsidie verstookt te worden. Opmerkelijk is ook dat de houtproductie in Nederland bijna te verwaarlozen is, terwijl tegelijkertijd het aanbod uit het buitenland is afgenomen sinds 2000. Het is wat hout momenteel zo duur maakt, terwijl houtbouw aan populariteit wint; ook omdat hout CO2 vasthoudt, anders dan bij het 'klimaat-neutrale' verbranden.


"Begonnen met eigen voedselbos"

In de zeer informatieve bijeenkomst, georganiseerd door Jacqueline Scheidsbach, algemeen directeur van het Impact Centre Erasmus, lieten enkele sprekers weten dat het aanleggen van bossen in ons land wel eens een oplossing voor tal van problemen zou kunnen zijn. In verantwoording van duurzaam beleid is het aantal geplante bomen makkelijk te tellen, evenals een indicatie van de CO2-opname per boom. Bovendien kan er gerekend worden op grote steun onder de bevolking, want de ‘culturele dienst’ groene recreatie scoort in Nederland bijna 80 procent. Voorwaarde is dan wel dat nieuwe gebieden van herbebossing van ons land toegankelijk zijn voor het publiek.

Chief Sustainability Officer Marianne van Keep van Verstegen Spices & Sauces vertelde dat haar bedrijf tijdens de coronacrisis begonnen was grond op te kopen rondom de bedrijfsvestiging. “We willen en kunnen daar toch niet weg. Dus zijn we begonnen met het aanleggen van voedselbos.. We zijn gewoon aan de slag gegaan, maar er komt een dag dat je wil weten wat je impact is, wat je euro’s aan investeringen hebben opgeleverd.” 


"Iedereen met handen in het haar"

Ook uit de zaal klonk een vraag waarom het voor bedrijven niet veel makkelijk gemaakt wordt om mee te helpen aan de aanleg van bossen in Nederland, die overduidelijk een grote bijdrage kunnen leveren aan herstel van biodiversiteit. Zeker als het om bebossing op kwalitatief slechte landbouwgrond gaat, kunnen bomen zorgen voor herstel van de bodem en verdroging tegengaan, wanneer de juiste bomen gekozen worden.

Ada Knol van ADP Nederland, een softwarebedrijf voor salarissystemen, zei graag in deze richting te willen gaan werken. “Wij zitten in een sector die groeiende is. Er komt een ‘truckload’ aan wetgeving op ons af om te laten zien wat we doen. Maar ik kan nu niet laten zien wat de impact is. Iedereen zit met de handen in het haar, ook omdat de wetgever niet duidelijk is wat ze wil.”

Hoe lastig het voor duurzaamheidsmanagers is om biodiversiteit (SDG15 en SDG14) te verantwoorden, bleek eerder uit het onderzoek onder de MVO Experts waarover P+ eerder berichtte: 'Biodiversiteitsbeleid nog niet ingekleurd'.

De Biodiversiteitstop van de VN in Canada in december vorig jaar leverde weliswaar een einddocument op met ‘goals’ en ‘targets'. Toch zijn deze punten uit het ‘Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework’ voor bedrijven veel te ‘vaag’ en ‘niet werkbaar’, volgens een van de sprekers. 

Het woord bosbouw komt bijvoorbeeld maar een keer in het slotdocument voor, in de volzin onder target 10: “Zorg ervoor dat landbouw-, aquacultuur-, visserij- en bosbouwgebieden duurzaam worden beheerd, met name door duurzaam gebruik van biodiversiteit, onder meer door een aanzienlijke toename van de toepassing van biodiversiteitsvriendelijke praktijken, zoals duurzame intensivering, agro-ecologische en andere innovatieve benaderingen die bijdragen aan de veerkracht en efficiëntie en productiviteit op lange termijn van deze productiesystemen en voedselzekerheid, behoud en herstel van de biodiversiteit en behoud van de bijdragen van de natuur aan mensen, met inbegrip van ecosysteemfuncties en -diensten.”


"Ga aan de slag"

Zulke algemene oproepen als deze worden door het Wereld Natuur Fonds in afwachting van wat toekomstige striktere internationale regelgeving omgezet in een oproep als’ Ga aan de slag’. WNF-teamleader Bas Roels op de bijeenkomst: “Maak er iets plats van. Alles is goed. Verken de ruimte.” 

Het bleek de algemene conclusie van deze bijeenkomst over de opgave van herstel van biodiversiteit door het bedrijfsleven te worden. “We moeten stoppen met het eerst willen weten wat de impact is. Stel een doel, dan meten we achteraf.”
 

Downloads

Meer info download je hier:

Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework (301 kb)