Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Jack Stuifbergen Breedweer
Jack Stuifbergen Breedweer
07 januari 2024

Van sociale onderneming tot impact onderneming

Sociale ondernemingen heten steeds vaker impact ondernemingen. Naast sociale doelen staan dan ook ecologische en circulaire doelen centraal.

Een voorbeeld is Breedweer Facilitair, die 'impact maken' als ondernemingsdoel noemt. Directeur Jack Stuifbergen geeft aan dat hij om die reden maar liefst 9 SDG’s ondersteunt.

Een van de oorzaken voor deze ontwikkeling is het oprukkende gebruik van een al iets oudere aanpassing in de Aanbestedingswet. Deze maakt het voor overheden mogelijk om bij het verstrekken van opdrachten aanbieders te vragen wat hun bijdrage is aan maatschappelijke doelen. Dat kan zijn: werk bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar ook het werken met biologische middelen of het hergebruiken van grondstoffen.

In de P+ Special ‘Menselijke ecosystemen’ komen al tal van voorbeelden aan de orde. Binnen de City Deal Impact Ondernemen worden zulke Best Practices aangemoedigd. Een belangrijke les is dat de inkopers van de overheid meer eigen verantwoordelijkheid moeten krijgen, als ‘Makelaars met Mandaat’. Binnen de City Deal is zelfs een aparte groep deskundigen actief die gemeenten in dit proces begeleiden, de werkgroep ‘impactvol inkopen’.

Een van hen is Edwin Jong, ‘Social Impact Lead’ bij Deloitte. Hij constateerde dat het inkopers bij overheden ontbrak aan beslissingsbevoegdheden. 

Jong in de P+ Special: “En daardoor is er terughoudendheid voor het nieuwe en onbekende. Want als je aanbestedingen doet, moet je altijd de keuzes kunnen uitleggen die je maakt. Doe je dat niet, dan kan een afgewezen leverancier daar vragen over stellen. Dat kan zelfs tot gerechtelijke uitspraken leiden.”

Deloitte bood al veel langer het eigen programma ‘Scaling Social Entreprises’ aan impact ondernemers aan. Ook hij signaleert de ontwikkeling dat steeds meer ondernemingen met purpose zich ‘impact onderneming’ noemen. Maar wat is het verschil? 

Jong in P+: “Bij een sociaal ondernemer is de associatie al gauw: dat is iemand die als hobby iets goeds voor mensen wil doen. Leuk. Maar de impact ondernemer wil ook wezenlijk impact maken en is ook op een breder terrein actief. Hij pakt niet alleen sociale doelen op, maar ook ecologische, of is actief in de circulaire economie. Soms zelfs in combinatie met elkaar. De City Deal versterkt deze ontwikkeling, die nu al enkele jaren gaande is. Het zit zelfs al in de naam City Deal Impact Ondernemen besloten.”

Mede-coördinator in de werkgroep impactvol inkopen Jaap Kemkes (van De Omslag,een Amsterdamse netwerkorganisatie die zich inzet voor participatie, red.) bevestigt deze constatering. Kemkes raadpleegde juristen en stelt: “De aanbestedingsregels geven alle ruimte om sociale en milieuoverwegingen te betrekken bij het vormgeven en uitvoeren van aanbestedingsprocedures.”

Het is artikel 2.82 in de Aanbestedingswet (al van 2012!) die overheden de mogelijkheid biedt om impact ondernemingen een kans te bieden. Deze bepaling houdt in dat een aanbestedende dienst bepaalt dat alleen inschrijvingen mogen worden ingediend door bedrijven met minstens 30 procent gehandicapte of kansarme werknemers. Ondernemingen die daar niet aan voldoen, mogen geen inschrijving indienen. Tegelijkertijd is het ook mogelijk aanvullende eisen te stellen ten aanzien van het gebruiken van milieuvriendelijk middelen of circulaire praktijken. Als voorbeelden in de P+ Special worden steden als Amsterdam en Leeuwarden genoemd.