Na tien jaar is de MVO manager iemand geworden die voor ondernemingen strategisch van cruciaal belang is geworden. Dat is een conclusie die de winnaars van  MVO Manager van het Jaar Verkiezing trokken. Ze waren bij elkaar gekomen om hun eerste jubileum te vieren in het Mediaplaza van de Koninklijke Jaarbeurs in Utrecht.

Voorspellen is en blijft een hachelijke zaak. Vroeg je een decennium geleden aan een MVO manager hoe het vak zich zou ontwikkelen, dan was het antwoord: ‘Ik hoop mezelf overbodig te maken. Als duurzaamheid in alle afdelingen van de organisatie een plek heeft gekregen, ben ik niet meer nodig.’

Terughoudend door Europese Richtlijn

Van dit bescheiden ideaal is niet veel terecht gekomen. Met ‘zware’ Europese Richtlijnen als de CSRD op komst, is er in de onderneming niemand beter geëquipeerd dan de MVO manager om de wettelijke verplichtingen op het gebied van duurzaamheidsrapportage te realiseren. 

Terugkijkend volgt na de eerste tien jaar nu pas de ‘proof of the pudding’: zijn concerns en grote MKB’ers werkelijk in staat hun economische activiteiten te vertalen in duurzame impact? En in een uniforme rapportage, goed vergelijkbaar voor investeerders en geïnteresseerden?

Goede sier naar de buitenwacht

Carola Wijdoogen, een van de MVO managers van het Jaar, en auteur van diepgravende boeken ‘over het vak’ ziet ook dat deze Richtlijn van de EU effecten heeft op concerns. “Ze lopen nu niet meer zo hard voorop, met het oog op al het werk dat aan de komende wetgeving vastzit.”

Bedenker en organisator Folkert van der Molen van de MVO managersprijs gaat zelfs nog iets verder: “Ik constateer dat ondernemingen zowat jaarlijks advertenties ondertekenen, met de naam van hun CEO’s er soms onder, om regeringsleiders op te roepen met gerichte klimaatactie te komen. Zo maken ze goede sier naar de buitenwacht. Maar aan de achterkant zie ik ook lobby om komende wet- en regelgeving te vertragen.”

Gemis na Polman

Het gezelschap MVO managers ervaart het dan ook als een gemis dat het internationale bedrijfsleven vandaag geen uitgesproken duurzame kopstukken meer kent. “Waar is de nieuwe Paul Polman? Wie is de nieuwe Feike Sijbesma?” 

Deze CEO’s durfden veel verder te gaan dan hun collega’s in het uitzetten van een duurzame koers. Vaak dwars tegen de belangen van het type aandeelhouders in, dat vooral op snelle winst op korte termijn uit is. 

Vraag die aan tafel opdoemde was dan ook: zullen de MVO managers deze publieke rol het komende decennium gaan overnemen, als spreekbuis van het bedrijf? Zullen zij met steun van de onderneming de durf hebben om ook onwelvallige boodschappen te brengen, zonder meteen hun functie op het spel te zetten? 

Van manager tot Chief Sustainability Officer

Feit is dat het vak van MVO Manager niet alleen vele andere namen heeft gekregen, maar ook een forse opwaardering heeft gekregen in de vorm van de functie van CSO, Chief Sustainability Officer. Nyenrode presenteert al een een speciale modulaire MBA waarin duurzame ‘executives’ alles leren over transformatie, partnerschappen, ketenaansprakelijkheid en duurzame ontwikkeling. Heel populair, want snel volgetekend, is ook de integrale  CSR-opleiding van het Impact Centre Erasmus, waarin ook de nodige aandacht aan de CSRD wordt besteed.

Van der Molen signaleert dat het aantal kandidaten dat voor de jaarlijkse MVO prijs in aanmerking zou kunnen komen, ook fors gestegen is. “Toen ik in 2012 begon, telde ik zo’n 100 MVO managers. Vandaag zijn het er ruim 1100. En er komen er jaarlijks honderden bij. Vooral in de zorg zie ik een sterke groei.”

Maatschappelijk krachtenveld verschoven

Bijzonder is wel dat de laatste twee jaargangen genomineerden kende uit de industrie of andere takken van het bedrijfsleven, maar de winnaars kwamen wel uit de wereld van de wetenschap. Ook dat is een teken dat het bedrijfsleven even de adem in lijkt te houden. In het maatschappelijke krachtenveld zijn onderwijsinstituten, overheden en zeker ook maatschappelijke initiatieven momenteel veel meer uitgesproken. “Denk aan Extinction Rebellion”, bevestigde prijswinnares Marije Klomp, werkzaam bij de Radboud Universiteit. Het is inderdaad een actiegroep die het thema ‘fossiele subsidies’ dwingend op de politieke agenda heeft gekregen. Adviserende organisaties als het Planbureau voor de Leefomgeving onderzochten al wat het afschaffen van goedkopere brandstoffen voor consequenties zal hebben.

De winnaars stonden tijdens hun jubileumdiner stil bij het overlijden van Geanne van Arkel, die ook een van de prijswinnaars was. Na haar plotselinge overlijden afgelopen zomer bleek pas goed wat een gigantisch netwerk Van Arkel had opgebouwd. Een In Memoriam op de website van P+ werd door bijna 6000 mensen gelezen. Van Arkel zal dan ook een bijzonder hoofdstuk krijgen in het boek waarin de 9 winnaars geportretteerd worden. Het zijn, in historische volgorde van prijswinnaar: Annette van Waning, Anniek Mauser, Carola Wijdoogen, Birgitta Kramer, Tanja Roeleveld, Anoud van Vliet. Marianne van Keep, Marije Klomp en Andy van den Dobbelsteen. Wijdoogen zal de inhoud van het boek coördineren als hoofdauteur. Op de groepsfoto hielden zij samen een lichtbak met de letter V omhoog, op de plek waar Geanne gestaan zou hebben. De V zou kunnen ingevuld worden met het woord ‘Verdriet’.

Jaarbeurs heeft topkok

Het door de Jaarbeurs aangeboden diner was vegetarisch en zo smakelijk, dat je zou wensen zelf zo mooi en goed te kunnen koken als de ‘eigen’ chefkok Peter Scholte. “Ik kookte onder een sterrenchef die zijn vlees uit Australië haalde. Ik vroeg me op zeker moment af: waar ben ik mee bezig? Het was reden om te kiezen. Bij de Jaarbeurs mag ik koken met lokale producten en vooral ook met groenten.” Het illustreerde de doelstelling van de Jaarbeurs om de meest duurzame congres-, beurzen en evenementenorganisatie van Europa te willen worden.