In Nederland is het circulair onderwijs van start gegaan. De hackathon van tien onderwijsinstellingen tijdens de week van de circulaire economie was het startschot. Maar wat is circulair onderwijs precies? Daarover gaat de 12 pagina’s tellende P+ Special van deze week. Een drijvende kracht achter deze ontwikkeling is lector dr. Kim Poldner van de Haagse Hogeschool en wetenschapper bij Het Groene Brein. Van haar is de uitspraak: ‘Circulair onderwijs is fun’.

Een voedselsysteem in het Westland waarop steden van de toekomst zelfvoorzienend zijn, op een circulaire en lokale manier. Daarmee won het gecombineerde team van de Haagse Hogeschool / Hogeschool InHolland de allereerste editie van de Nationale ‘Hackathon’ Circulaire Economie plaats. 

Stientje van Veldhoven heeft de Week van de Circulaire Economie gestolen door voor nationaal nieuws te zorgen. De demissionair staatssecretaris maakte bekend dat er op 31 december 2022 15 cent statiegeld op blikjes frisdrank, bier en water wordt ingevoerd. 

De meest succesvolle circulaire bedrijventerreinen zullen een enkele commerciële eigenaar hebben. Zij zullen het beter doen dan bedrijvenparken waar het eigendom van het terrein versnipperd is over vele verschillende partijen. Deze voorspelling doet wetenschapper dr. Kjell-Erik Bugge. Hij ziet dat bestaande bedrijvenparken nu vervallen omdat overheden steeds weer nieuwe terreinen ontwikkelen, om zo aan geld te komen.

Transitie, kantelpunt, systeemverandering… begrippen die je tijdens de Week van de Circulaire Economie overal hoort noemen. Maar ook op het Journaal gaat het vaak over het vastlopen van 'het systeem'. En dat is niet zo gek want transitiewetenschap – ook wel ‘transitiedenken’ genoemd – is bezig aan een opmars. Deze maatschappelijke verandertheorie vindt steeds meer weerklank bij vernieuwers met een duurzaamheidsmissie bij de overheid of het bedrijfsleven. Een White paper van Het Groene Brein vergelijkt vier Nederlandse perspectieven op transitiedenken en doen. 

De Nederlandse vestigingen van grote multinationals krijgen van hun buitenlandse moederbedrijf zo weinig armslag, dat ze niet of nauwelijks bijdragen aan het opstarten van de circulaire economie. Dat is de ervaring in de gemeente Oosterhout, waar het lokale bedrijfsleven voortvarend samenwerkt met de gemeente en Avans Hogeschool. In de P+ Special 'De ondernemende ambtenaar' wordt deze ontwikkeling verklaart als het ‘Calimero complex’.

Michel Scholte (34) is gekozen tot ‘Minister van de nieuwe economie’. Met deze bijzondere benoeming wil MVO Nederland een signaal geven aan de politiek in Den Haag: er is een groeiende groep mensen met visie op versnelling naar de nieuwe, toekomstbestendige economie. Scholte krijgt tot de verkiezingen in maart 2021 de kans zijn visie op een landelijk podium te laten horen en aan tafel te komen bij politieke beslissers. De ‘minister’ is 34 jaar en onder meer directeur van True Price en het Impact Institute. De jury roemde Michel om zijn ondernemersinsteek en vele concrete voorbeelden die hij kon aangeven. Ook toonde hij aan een echte debater te zijn én is hij gewend om op een podium te staan.

Vorige week kroonden we Edgar van Groningen tot ‘Wormenkoning’. De P+ Special trok de aandacht van de makers van het radioprogramma Vroege Vogels van BNNVARA, die ook een bezoek aflegden aan de ongeveer 100 duizend compostwormen in Amersfoort. We geven hier de link om dit fragment uit de uitzending terug te luisteren. Het portret van de Wormenkoning was de start van een serie P+ Specials die P+ samen met het wetenschapsnetwerk Het Groene Brein maakt. Onderzocht worden de sociale aspecten van de circulaire economie. In het geval van de Wormenkoning zijn dat de burgerinitiatieven in Amersfoort die de buitengewoon vruchtbare ‘vermicompost’ afnemen voor hun stadstuinen. Van Groningen haalt met zijn sociale onderneming groente- en fruitresten op bij biowinkels en restaurants in de stad, om aan zijn 'veestapel' te voeren. 

Wat is de belangrijkste succesfactor voor een circulaire economie? Zijn dat tastbare zaken, zoals grondstoffen? Is dat een gebied, een bedrijvenpark? Of is het de samenwerking tussen mensen, de sociale component? Heel belangrijk zijn shared visions, oftewel gedeelde dromen. Dat stelt Wouter Spekkink, universitair docent aan de Erasmus School of Social and Behavioral Sciences.

Circulaire bedrijven groeien minder hard dan niet-circulaire ondernemingen. Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de ‘Integrale Circulaire Economie Rapportage 2021’. Hoe zou dat komen? Een van de redenen is de te eenzijdige focus op grondstoffenstromen, stelt het wetenschapsnetwerk Het Groene Brein. Programmaleider Colette van der Minne stelt: “Een omslag naar de circulaire economie is mensenwerk. Kijk je alleen naar technische aspecten, dan zal het onherroepelijk stranden. Het vraagt ook om ander gedrag en anders organiseren; van de markt, van een keten, van organisaties. Die sociale vernieuwing is onmisbaar als je echt wat wil veranderen.” 

Toen ondernemer Jaap Korteweg de Vegetarische Slager aan Unilever verkocht kreeg hij boze berichten op social media. Daar trok hij zich niets van aan, vertelt hij in het boek LiEF, vol verhalen van andere impactondernemers. “Dat we met een multinational in zee gingen, was volgens sommigen not done. Dat heb ik zo van mijn schouders af laten glijden.” 

Als duurzaamheid alleen iets voor de rijken is, creëer je weerstand. Dat stelt Carol Gribnau (55 jaar), de nieuwe directeur van Stichting DOEN. Ze vormt samen met Idriss Nor, directeur Participaties, de nieuwe tweekoppige directie. Gribnau is afkomstig van ontwikkelingsorganisatie Hivos en zal zich voornamelijk bezighouden met de groene, sociale en creatieve programma’s die Stichting DOEN met subsidies en leningen financiert.