Ook in dit P+ Marktboek staan weer de bijdragen van vijf columnisten, waaronder die van lector Sustainable Finance & Accounting Marleen Janssen Groesbeek. Zij maakt zich boos over de schijn van duurzaamheid die bedrijven hebben gecreëerd. Marleen wil af van mooie praatjes en een harde afspraak: iedereen een eigen CO2-budget. Bedrijven, maar ook personen.

Het was ergens deze zomer. Ik geloof dat het Ellen van den Adel was. Zij begon erover dat een nieuwe generatie duurzame pioniers probeert buiten ‘het systeem’ om te werken. Dit in tegenstelling tot de eerste golf van pioniers die het systeem ‘van binnenuit’ probeerden te veranderen, door bij grote concerns te gaan werken. Zo begint het hoofdredactionele commentaar van Jan Bom bij dit themaboek van P+ over systemen. Zitten we op een breukvlak, vraagt Bom zich af.

Directeur Maria van der Heijden van MVO Nederland vindt dat vliegtuigmaatschappijen Air Miles moeten afschaffen. Deze bonus op zoveel mogelijk vliegen noemt ze in de nieuwe P+ Special een ‘perverse prikkel’. Het belemmert bedrijven om hun werknemers te stimuleren wat vaker de trein te nemen, of een videoconferentie te organiseren.

Binnen vijf jaar een leefbaar loon voor de werkers in de bananenteelt. Of, waar dat nog niet haalbaar is, op z’n minst driekwart van dat beoogde loon. Daar streeft het merendeel van de Nederlandse supermarkten naar. Ze willen dat realiseren door in 2025 alleen nog bananen af te nemen van plantages waar een leefbaar loon is betaald aan de arbeiders voor het deel dat bestemd is voor de supermarkten. 

In de bloemenkassen van Nederlandse telers in Oeganda zijn steeds minder arbeidsconflicten. De lonen van de bloemenpluksters zijn fors gestegen en het gebruik van gif is teruggedrongen. Zo'n driekwart van alle werknemers is vakbondslid geworden. Dit resultaat is mede te danken aan de begeleiding van Mondiaal FNV, die om hulp was gevraagd. “De ambassade zag de hele bloemensector kapotgaan, als die conflicten niet zouden worden opgelost", aldus de FNV.

Geen resultaat? Dan ook geen vergoeding voor inspanningen. Zo werken Social Impact Bonds, die op dit moment de toon zetten als het gaat om resultaatfinanciering bedoeld om sociale problemen op te lossen. Hebben mensen met een uitkering sneller werk gevonden dan anderen? Dan krijgt de organisatie achter dit financieringsinstrument een vergoeding. En de financier zelf ontvangt rendement, soms wel 12 procent. 

Systemen lijken onveranderlijk te zijn. Opvallend genoeg is het juist de ambitie van de AFAS Foundation om hulp te bieden, wanneer zorgelijke situaties blijvend verbeterd kunnen worden. Zelfs de eeuwigdurende cyclus waarin armoede van generatie op generatie wordt doorgegeven. Directeur van de AFAS Foundation, Gerben Eversdijk, gelooft dat goede doelen zich meer moeten onderscheiden. Hij reikte deze week het “Goedste Doel’ uit aan Stichting Masanga, vanwege haar inspanningen voor de ontwikkeling van een door oorlog zwaar getroffen ziekenhuis in Sierra Leone.

De wetenschap heeft zich op de ‘intrapreneur’ gestort, de ondernemende werknemer. Researcher Petra Neessen van de Open Universiteit schreef op basis van haar onderzoek een framework, waar je zo een functiebeschrijving uit kunt halen. In de P+ Special is dit een van de drie beschreven onderzoeken naar Duurzame Businessmodellen. 

Wordt de toenemende aandacht van wetenschappers voor intrapreneurs weerspiegelt door een toename van circulaire inkopers bij bedrijven? “Als ik heel eerlijk ben: ik zie het nog niet”, zegt Cécile van Oppen, directeur van Copper8 in de nieuwe P+ Special.

Wetenschappers kunnen innoverende bedrijven meer houvast geven dan ze nu hebben. Onderzoek hiernaar wordt gepresenteerd op de internationale conferentie New Business Models (NBM 2020) in Lent-Nijmegen, op 1 en 2 juli 2020. Ook aanwezig zal zijn researcher Niels Sprong, die in de P+ Special van deze week wordt geïnterviewd. De inschrijving voor NBM 2020 is inmiddels geopend. Er zijn slechts 300 plaatsen beschikbaar.

Het is niet te voorspellen wat duurzame ondernemers allemaal te wachten staat. De zoektocht naar succes lijkt nog het meeste op een tocht door een donker doolhof. Hoe pak je dat aan? In de nieuwe P+ Special van deze week vertelt wetenschapper Niels Sprong (1984) hoe ondernemingen die duurzame innovaties introduceren bijdragen aan het creëren van een nieuwe markt. Zijn research maakt deel uit van het onderzoeksprogramma van NWO en Het Groene Brein naar Duurzame Businessmodellen.

Toen New York nog Nederlands bezit was, bestond een vergevorderd plan om Manhattan te veranderen in de Tuin van Eden, het paradijs uit de Bijbel. De plattegrond van Manhattan toont nog niet het strakke geometrische stratenplan, waar de wegen geen namen hebben, maar nummers. Arriverende kolonisten verbaasden zich over de overweldigende fruitoogst. De pruimenoogst was één jaar zo overweldigend dat zelfs niet alle vruchten geoogst konden worden. Loslopende varkens hadden er een feestmaal aan.